Dr. No

Gewoon
Dr. No
1962
langspeelfilm
110 minuten
actie

acteur/actrice (9)

Ursula Andress
Joseph Wiseman
Bernard Lee
Jack Lord
Anthony Dawson
Zena Marshall
John Kitzmiller
Eunice Gayson

regisseur (1)

Terence Young

producent (2)

Harry Saltzman
Albert R. Broccoli

De eerste James Bond-film – uit een heel, heel, heel lange en schijnbaar nooit eindigende rij – heeft nog niet alle karakteristieke kenmerken van de reeks, maar toch al heel wat. Dr. No heeft nog geen titelsong, nog geen prebegingeneriekscène en de gadgets blijven nog achter slot en grendel. Maar het wezen en zijn van de Bondreeks – en zeker van de titels met Sean Connery – wordt hier al gedefinieerd, inclusief het befaamde beginbeeld gezien door de loop van een revolver.

Dat wezen is naar het schijnt niet enkel de verdienste van producenten Albert Broccoli en Harry Saltzman, maar ook en vooral van regisseur Terence Young die als een persoonlijke coach van Connery diens schermprésence mee hielp definiëren. De populariteit van de romans van Ian Fleming – het in 1958 verschenen Dr. No was de zevende roman uit de Bondcyclus – en de belofte dat het publiek iets ging te zien krijgen wat ze voordien nog niet hadden gezien – in wezen zoveel geweld en seks als de censuur toeliet – zorgden onmiddellijk voor een wereldwijde populariteit waarvan niemand van de betrokkenen vooraf kon dromen: in totaal bracht de film zo’n zestig miljoen dollar op, terwijl het productiebudget ‘slechts’ 1 miljoen was. Dr. No werd trouwens eerst uitgebracht in Europa en pas vijf maand na de Britse première in Amerika.

Saltzman en Broccoli vonden aanvankelijk geen Amerikaanse studio die bereid was om mee in hun project te stappen: te Brits was een gehoorde reden, net als te openlijk seksueel. United Artists was de gelukkige studio die wel toehapte. Vooraleer Broccoli en Saltzman bij Young op de regieschouder gingen kloppen, kregen Guy Green, Guy Hamilton, Val Guest en Ken Hughes de vraag om de film te regisseren. Niemand van hen bleek echter geïnteresseerd. Young dus wel, en het was meteen ook zijn idee om veel humor in de film te stoppen om de censors af te leiden van wat ze anders aanstootgevend materiaal zouden kunnen vinden.

Bovenaan het castingverlanglijstje van Broccoli en Saltzman stond Cary Grant. Maar die zag het niet zitten om de rol verschillende keren te vertolken, en het serie-element was van meet af aan deel van het plan van aanpak van beide producenten. Nadat acteurs als Patrick McGoohan en David Niven waren gepolst, viel de keuze uiteindelijk op de toen nog zo goed als onbekende Connery die meteen een contract kreeg voor vijf films. Ursula Andress werd de eerste Bondgirl, en kreeg de rol van Honey Ryder pas twee weken voor de opnames van start gingen nadat de producers een foto van haar te zien hadden gekregen die was genomen door haar toenmalige echtgenoot John Derek – die van Bo, ja. Omdat Andress een zwaar Zwitsers-Duits accent had werden haar dialogen ingesproken door een andere actrice, maar die dubbing stond haar populariteit … excuus, populariteit niet in de weg. Voor de titelslechterik – die als SPECTRE-lid het plan heeft opgevat om een Amerikaanse raket-lancering te dwarsbomen met een laserstraalconstructie – werd onder meer aan Christopher Lee gedacht vooraleer de rol werd ingenomen door Joseph Wiseman – nadat onder meer Noël Coward en Max Von Sydow het aanbod afsloegen.

Gelet op de tijdsgeest en de waarschijnlijk opvallende marketingcampagne die Saltzman en Broccoli destijds zullen hebben gelost, is het (berekende) succes van Dr. No eigenlijk perfect te verklaren. Al is het geenszins een van de betere titels uit de reeks – maar dat kon het publiek toen uiteraard nog niet weten. De tweede helft is zelfs eerder saai en repetitief en ondermijnt daardoor de souplesse van het vlottere eerste uur. Wat niet wegneemt dat deze prent als aftrap van een van de meest succesvolle franchises ooit uiteraard zijn plaats heeft verworven in de filmgeschiedenis. Al is het maar als opstapje naar het eveneens door Young geregisseerde From Russia With Love dat een jaar later al in première ging, en nog steeds geldt als een van de beste Bondfilms ooit.

Alex De Rouck