Even schaars als eekhoorntjesbrood in de permafrost: een review van Spaceman waarin de vertolking van Adam Sandler niet wordt gelauwerd. De man mag dan wel rijk zijn geworden door de flauwe plezante uit te hangen, in titels als Punch-Drunk Love, Uncut Gems en Hustle bewees hij met verve ook dramatische rollen te kunnen dragen.

In Spaceman zoekt hij zelfs het existentialisme op: de zin van het leven, het inzien van eigen fouten, de tol van de jeugd op de volwassen jaren en zelfs een aan de oerknal gekoppelde sterfelijkheid … het zit zowaar allemaal in de kop van Billy Madison geprangd en gepompt. En daar horen blijkbaar tonnen lof bij. Al zal die lof hoogstwaarschijnlijk niet zozeer komen van de sofaduikers die Sandler gekke bekken en kromme tenen willen zien trekken. Voor hen zal het eerder Netflix and Rill zijn in plaats van Netflix and Chill.

Sandler gaat full serieux als astronaut Jakub Procházka, de enige ruimtevaarder die de Tsjechische Republiek rijk is. Hij is op een solomissie onderweg naar het grote hierboven om stof- en andere deeltjes te onderzoeken van de mysterieuze wolk Chopra, ergens op een boogscheut van Jupiter zwevend. Jakub heeft contact met zijn echtgenote Lenka (Carey Mulligan) via het CzechConnect-intercomsysteem. Een door de staat gemonitord systeem zo blijkt. De zwangere Lenka laat hem zes maand ver in zijn missie immers weten te willen scheiden, maar de staatssecretaris van dienst (Isabella Rossellini) houdt dat bericht tegen omdat ze niet wil dat Jakub wordt afgeleid van zijn missie. Een missie waarin ook een groteske verstekeling opduikt: een toch wel vrij gargantuaanse spin die – da’s gemakkelijk – Engels kan praten, en zo het innerlijke geweten van Sandler vormt terwijl die in de laatste rechte lijn naar de wolkennevel zijn eigen leven in ogenschouw neemt.

Regisseur van Spaceman is de Zweed Johan Renck, wiens vorige wapenfeit de miniserie Chernobyl was. De man weet dus wel degelijk hoe hij kille Oostbloktechnologie in beeld moet brengen. Want het is eerbiedwaardig mooi dat deze Spaceman trouw blijft aan Jaroslav Kalfařs in 2017 verschenen roman Spaceman of Bohemia. Geen veramerikanisering dus naar Jacob Chasman, maar wel degelijk een adaptatie die gepokt en gemazeld is in een Oostbloksetting waarin ook ruimte is voor politionele vervolging door geheime diensten en een strak totalitair bewind. Wat Renck ook de mogelijkheid biedt om een strak-krakkemikkig maar daarom niet minder mooi-blieperig ruimteschipinterieur te laten reconstrueren.

Tot daar geen reden tot klagen. Helaas dwaalt het scenario grotendeels in het luchtledige. De flashbacksnippers naar Jakubs verleden voegen weinig substantie toe: je komt wel te weten dat Jakub en zijn vader hebben afgezien in het communistisch regime, maar de pijn voelen doe je niet. Idem voor de spaak gelopen relatie met Mulligan eigenlijk: ook die lijkt teveel op een uitgemolken scenariogimmick, terwijl die net het kloppend hart van het geheel zou moeten zijn. En dan is er uiteraard ook nog de spin, uitgerust met de stembanden van Paul Dano. In het begin is die achtpotige bezoeker zeker intrigerend en verrassend, maar na de zoveelste monoloog van dat beest bestaat de kans dat je het toch wat jammer begint te vinden dat Sandler zijn toilet in het ruimteschip niet groter was om … ba-woosh.

Spaceman verdient zeker goede punten voor het retrochicdesign, maar verliest die eigenlijk ook door een script dat in al zijn hoogdravendheid veel te snel verdampt. Of hoe Sandler eigenlijk een monotone vertolking neerzet in een monotone film.