A thing of beauty is a joy forever, liet John Keats destijds uit zijn ganzeveer rollen. Dat we gevleugelde gezegdes die de tand des tijds doorstaan toch maar best met een korrel zout nemen, bewijst het oeuvre van Terrence Malick. Cinema à la Malick oogt steeds ontegensprekelijk mooi, maar om de een of andere reden blijft het verhaaltechnisch niet altijd tegen de ribben kleven. The New World is de vierde film op 32 jaar tijd van deze 'new age estheet' met een voorliefde voor uitgebreide landschappen en een fixatie voor cultuurclashes. Beide dada's zijn alweer prominent van de partij in deze versie van het vooral door Disney bekend geworden 'Pocahontas'-verhaal.

Virginia 1607. Britse emigranten enteren een voor hen onbekende wereld, vast van plan er de nederzetting Jamestown uit de grond te stampen, hopelijk zonder al te veel tegenwind van de 'naturals' zoals ze de oorspronkelijke inwoners noemen. Kapitein John Smith (Colin Farrell) krijgt de opdracht om een vredesbestand te onderhandelen met opperhoofd Powhatan. Echt vlot verlopen die onderhandelingen niet: het is slechts de tussenkomst van Powhatans dochter Pocahontas (de 14-jarige Peruviaanse debutante Q'orianka Kilcher) die ervoor zorgt dat Smith niet met ingedeukte schedel naar de eeuwige jachtvelden verhuist.

En kijk, er bloeit zowaar iets moois tussen de Indiaanse prinses en de ruwe zeebonk. Smith slaagt erin de appreciatie te winnen van de Indianenstam en zij laten hem terugkeren naar het inmiddels opgetrokken fort van de Britten. Wanneer Pocahantas hen later helpt een aanval van haar stam af te slaan, wordt ze door haar vader verbannen en vervolgens 'geadopteerd' door de Britten die meteen de gelegenheid te baat nemen om haar te 'verwestersen'. Vraag is of de romance tussen Pocahontas en Smith opgewassen is tegen deze veranderingen...

Malick kiest zelden of nooit voor een rechtlijnige montage, heeft een voorliefde voor vaak bombastische voice-overs en neemt elke gelegenheid die hij kan te baat om in te zoomen op fauna en flora van diverse pluimage. De film werd grotendeels opgenomen langs de oevers van rivier Chickahominy, waar destijds het echte Jamestown werd gebouwd. Ook de taal van de Indianen is authentiek: ze spreken Algonquin, een taal die vandaag nog maar door een tiental mensen wordt gesproken. Malick gebruikte trouwens geen kunstlicht voor zijn film: alles werd met natuurlijk licht gefilmd. En nog een sterk staaltje: Malick monteerde zijn film rond de gecompleteerde score van James Horner (al zitten er ook grote stukken klassiek in zoals 'Das Rheingold' van Wagner), terwijl de muziek bij andere films eigenlijk pas wordt gecomponeerd na het einde van de shoot, vaak zelfs na de montage.

Dit levert allemaal ontegensprekelijk mooie beelden op, helaas slaagt Malick er zelden of nooit in om verhaaltechnisch sterk uit de hoek te komen zodat het scenario veel te vluchtig blijft. Zo rammelt er karakterieel nogal wat in The New World : John Smith is en blijft een enigma (zelfs Jambers zou het niet makkelijk hebben te weten wat hem drijft), Pocahontas' latere echtgenoot John Rolfe Christian Bale) wordt nauwelijks belicht, en bijrolspelers verschijnen te pas en te onpas (we zien ondermeer John Savage, Jonathan Pryce en Noah Taylor in vogelvlucht voorbij zoeven). Heel mooie en serene film daar niet van, maar tegelijkertijd ook teleurstellend vlak en bizar afstandelijk. Jammer, want we zijn op zich altijd te vinden voor een film die met een flinke bocht de geijkte vertelpaden links laat liggen.