Tchaikovsky. Stravinsky. Dostojevski. Tolstoj. Kandinsky. En er kunnen nog een fiks aantal lijnen worden toegevoegd met namen van toonaangevende Russische uitblinkers die door de eeuwen heen wereldwijd kunstzinnigaards in hun netten wisten te strikken met een ferm boek, een schoon schilderij of een lekkere deun. Edoch, de lijst is geenszins compleet zonder Pajitnov. Alexey Pajitnov.

Die bebaarde bolleboos liet midden jaren tachtig zijn volk en later ook ieder ander kennismaken met de geneugten van vallende en draaiende blokken. Jawel jawel, zonder moedertje Rusland geen Tetris. In wat voor een wereld zouden we dan niet moeten leven? En dat ander stukje strategische verslaving – de kubus van Rubik – is ook al een Oostbloktraktatie. Zal ook wel eens een film van komen zeker?

Tetris past netjes in de rij van The Social Network, The Founder, Air, Blackberry en zelfs The Big Short en Dumb Money: films die geromantiseerd en vaak met een groot rock’ n roll-gehalte inkijk bieden in de keuken van technologie en iconische bedrijven. De makers van Tetris gaan zelfs zo ver om alles te verpakken als een soort spionagethriller met knipogen naar John Clancy en John le Carré. Dichterlijke vrijheid die niet verhindert dat ze voor de rest vrij trouw blijven aan de gekke geschiedenis van de vallende blokjes die het aanschijn van de videospellenmarkt veranderden, en van de lancering van Nintendo’s GameBoy in 1989 en 1990 een geschiedschrijvend miljoenensucces maakten.

Het spionagethrilleraspect is er omdat Tetris het levenslicht zag toen Rusland zich nog vastklampte aan het KGB-communisme, zij het op de vooravond van de nieuwe wind die Mikhail Gorbachev zou laten waaien. Dit vooruit-/gelijklopend aan andere vallende blokken die het aanschijn van de (communistische) wereld zouden veranderen: die van de Berlijnse muur in november 1989. Heel wat geopolitieke context dus om mee te spelen in Tetris, en die maakt van deze film uiteindelijk toch meer dan zomaar een vertelseltje over een videospelletje.

Pajitnov was een een voor de staat werkende programmeur die ‘in zijn vrije tijd’ Tetris ontwierp, en het vervolgens deelde met een paar vrienden. Van het een kwam het ander, culminerend in de bewering dat er geen enkele computer meer te vinden was in de Sovjet-Unie waarop Tetris niet was geïnstalleerd. De sprong naar het Westen kwam er in eerste instantie door Robert Stein, die in opdracht van het Britse Andromeda Software wereldwijd op zoek ging naar interessante toevoegingen voor hun portfolio. In de zomer van 1986 zag hij Tetris voor de eerste keer in Hongarije, waarop hij meteen besloot de rechten aan te kopen. Waardoor Tetris zich in het Westen wist binnen te wurmen en zowel door Nintendo, Sega, Atari als MirrorSoft – het bedrijf van de – op zijn zachtst gezegd – in onmin geraakte Britse mediagigantenfamilie Maxwell – werd begeerd. Hond in het kegelspel bleek Henk Rogers, die ook een spelletjesbedrijf had en vandaaruit ontdekte dat eigenlijk niemand officieel de Westerse rechten had. En dat betekende het begin van een hoogst interessant spelletje kapitalisme in het Oostblok.

Tetris is net als het gros van de hoger opgesomde films een geestig kijkstuk: soepele humor is nooit veraf, een bij de tijd passende soundtrack zorgt voor extra peper en tussen alle pratende hoofden door leer je nog wat over de waanzin en de excessen van economie en multimiljonairschap. Regisseur Jon S. Baird – ook al aan het roer bij het fijne Stan & Ollie – laat je flitsend genieten van over de vloer rollende ruziemakende rijkaards en loensende Russische spionnen. Taron Egerton vertolkt Rogers met flair en schwung in wat zijn vijfde samenwerking was met Matthew Vaughn, hier aan boord als producent.

Resultaat: een geestige en finaal misschien iets te frenetieke film over een wereldwijd schuldig plezier, en ongetwijfeld – als het niet zo is, zou het in elk geval zo moeten zijn – de favoriete film van Ben Crabbé. Tetris: zo lekker dat je brein er zelf om vraagt. Spasibo, Alexey.