Er bestaan genoeg nabeschouwende teksten waarin Family Plot als een rasechte Hitchcock wordt beschouwd en geëerd. Teksten waarbij je na het lezen ervan zelfs geneigd bent om alle argumenten moeiteloos te aanvaarden. Maar feit is eveneens dat de drieënvijftigste – en laatste – langspeler van Hitchcock zich ook als atypische titel laat bekijken. Eentje waarin de stijlkenmerken van de grootmeester deze keer op het eerste zicht afwezig lijken ofwel heel subtiel zijn geïntegreerd – wat meteen het bestaansrecht van die nabeschouwende teksten verklaart.

Hitch sukkelde tijdens de opnames nogal met zijn gezondheid en die lichamelijke aftakeling zorgde er samen met zijn overlijden in 1980 voor dat zijn geplande vierenvijftigste speelfilm The Short Night nooit het levenslicht zag. Waardoor het al dan niet atypische Family Plot zijn testamentfilm werd. De plot is gebaseerd op de in 1972 gepubliceerde roman The Rainbird Pattern van thrillerauteur Victor Canning. Scenarist Ernest Lehman – met wie Hitchcock al samenwerkte voor North By Northwest – wou de toon van het scenario laten aansluiten bij het thrilleraspect van het boek, maar Hitchcock stuwde hem richting zwarte komedie. Het mocht ook wat om te lachen zijn dus, en dat zorgde er onder meer voor dat alle centrale personages aan het eind van de film nog in leven zijn, iets wat in het boek niet het geval is.

Fijn aan de plot is dat het eigenlijk twee verschillende verhaallijnen zijn die uiteindelijk naar hetzelfde punt leiden. De eerste plot is die waarin een medium (Barbara Harris) en haar vriend (Bruce Dern) op zoek gaan naar de als baby verdwenen neef van een cliënte die hen rijkelijk wil belonen als ze de inmiddels volwassen man terugvinden. De tweede is die waarin een duo diamanthandelaars (Wiliam Devane en Karen Black) notabelen ontvoeren in ruil voor diamanten als losgeld – in ruil voor losdiamanten als het ware dus.

In een decennium dat dusver gekenmerkt was door films als The Godfather, The Exorcist en Jaws lijkt Family Plot welhaast wat als een anomalie met een verhaal dat bijlange na niet zo scherp is als de meesterwerken van Hitch en dat weinig moeite doet om bijvoorbeeld de gedateerde achtergrondprojectie te vermijden. Waardoor Hitchcock net zoals vele andere regisseurs op leeftijd van trendsetter afgleed naar regisseur die zijn best moest doen om zijn relevantie nog te bewijzen. Al klinkt die stelling natuurlijk cru en kort door de bocht: zeker omdat Hitch’ vier jaar eerder uitgebrachte Frenzy wel nog een onvervalste klassieker was en ook wel omdat Family Plot heel entertainend is – zij het dus niet zo uitgesproken magistraal als zijn echte klassiekers. Opvallend bijvoorbeeld zijn de vaak aangebrande dialogen – vooral tussen Harris en Dern – die tijdsgeestmatig veel uitgesprokener zijn dan de double entendres die Hitchcock tijdens de hoogdagen van zijn carrière veel subtieler – en daarom ook wel net spannender – in de subtekst moest inbouwen.

Tijdens het casten zag Hitchcock heel wat bekende namen passeren voor de hoofdrollen. Voor de rol die door Dern werd ingenomen was Al Pacino in de running, maar Hitchcock had geen zin om aan zijn vraagprijs te voldoen. Hitch was naar het schijnt geen fan van hoge gages. De combinatie Hitch-Pacino zou op zijn minst wel interessant zijn geweest. Met Harris had Hitchcock al een tijd willen samenwerken, wat verklaart waarom zij de rol van Madame Blanche kreeg in plaats van gegadigden als Goldie Hawn en Liza Minelli. De rol van Devane passeerde ook langs de handen van Burt Reynolds en Roy Scheider. Hitch had echter zijn zinnen gezet op Devane, maar die kon zich niet vrijmaken tijdens de opnames waarop de rol naar Roy Thinnes ging. Toen Devane alsnog beschikbaar bleek, ontsloeg Hitchcock Thinnes en nam hij zijn scènes opnieuw op met Devane. Karen Black – over wie Hitchcock naar verluidt niet zo tevreden was – kreeg de voorkeur op onder meer Faye Dunaway en Cybill Shepherd. De meest toevallige casting was misschien nog wel die van Ed Lauter. Hitchcock spotte hem tijdens een visie van The Longest Yard toen hij wou uitvissen of Reynolds geschikt was voor zijn film. En Hitch was zo tevreden over Lauter dat hij hem ook al een rol had beloofd voor The Short Night. Ook het vermelden waard: de soundtrack van John Williams, geprangd tussen zijn klassieke scores van Jaws en Star Wars. Aan Brian De Palma ging Family Plot ook niet onopgemerkt voorbij: kijk maar naar de van Black geleende – toepasselijk zwarte – outfit die opduikt in diens Dressed To Kill.

Family Plot is een film die bij elke nieuwe visie meer van zijn geheimen prijsgeeft, zij het zonder daarbij echt door te dringen tot het echelon van echte Hitchcock-toppers. Maar als zwanenzang is het in elk geval een heel aparte film geworden, al dan niet toevallig afgesloten met een vierde muur doorbrekende knipoog van Harris die je meteen ook kan zien als knipoog naar Hitch’ volledig oeuvre.