Kerstavond valt vroeg dit jaar, zeker als je nu al de kont in een bioszit laat zakken voor Robert Zemeckis’ versie van Charles Dickens’ klassieke kortverhaal “A Christmas Carol” uit 1843. Vraag is natuurlijk waarom je dat zou doen: het verhaal is immers al ettelijke vierkantswortelkeren verfilmd: als gewone speelfilm, als musical, als eigentijdse komedie, als korte Disneytekenfilm (met Mickey, Donald en uiteraard Scrooge McDuck (Dagobert Duck) in de belangrijkste rollen), als Muppetfilm, als lange tekenfilm (zelfs in 2001 nog, met de stemmen van Kate Winslet en Nicolas Cage… en nu eigent Zemeckis zich Dickens’ erfgoed toe voor een ‘performance capture’-versie, waarin de acteurs Jim Carrey op kop) hun vertolking deden voor een groen scherm en vervolgens netjes met computerpixels werden bijgekleurd.

Dat Zemeckis gebeten is door de ‘performance capture’-microbe is al langer geweten. In 2004 leverde hij de suikerspinnen kerstfilm “The Polar Express” af en twee jaar terug ging hij met zijn digitaal speelgoed de middeleeuwse klassieker “Beowulf” te lijf.
En nu probeert Zemeckis dus om Dickens’ klassieker onder de aandacht te brengen van een nieuwe generatie filmkijkers. En probeert hij tegelijkertijd de mensen die het verhaal al kennen nog eens te betoveren. Jonge kindertjes gaan sowieso best niet alleen kijken: de geest van Jacob Marley is moeiteloos in staat om de kerstvreugde te vergallen met nachtmerries onder de wondermooie takken van de dennenboom. Positief is alvast dat Zemeckis Dickens’ bronmateriaal met respect behandelt en een getrouwe verfilming aflevert. Geen sprekende dieren of personages die niet door Dickens’ werden gecreëerd met andere woorden, maar een soms academisch aanvoelende interpretatie van het verhaal.

En zo iets levert mooie beelden op. Maar ook niet meer dan dat. In principe zouden we voor een met liefde gemaakte versie van Dickens’ verhaal nog steeds met drie zwavelstokjes moeten zwaaien, maar toch vat “A Christmas Carol” nooit echt vuur en blijft de echte euforie uit. Ja, de decors zijn mooi, maar na een tijdje heb je al die barsten in de dakspanten wel gezien, niet in het minst omdat Zemeckis heel veel lange travellings langs daken en gebouwen uit de mouw schudt (kwestie van de film ook in 3-D te kunnen verkopen). Bovendien kan het verhaal (in welke vorm dan ook) niet meer verrassen en zijn er vroeger toch betere en meer meeslepende versies gemaakt. Eveneens jammer is dat Zemeckis er niet in slaagt om de juiste middenweg te vinden tussen de serieux die hij voor ogen heeft en de te talrijke momenten waarop hij Scrooge met elastieken benen door de lucht laat zoeven, zodat hij de ‘performance capture’ zo spectaculair mogelijk kan laten ogen.

Jim Carrey is dan wel weer goed als sinistere Scrooge. Hij speelt de rol als een volleerde angstaanjagende vrek, en laat de komische tics grotendeels thuis. Toch minstens voor de hoofdrol, Carrey stond daarnaast ook model voor de drie geesten die de onfortuinlijke tuppence-bijter bezoeken, en daar komen wel wat frivole fratsen bij kijken. Ook de andere ‘vertolkers’ nemen meerdere personages voor hun rekening: Gary Oldman is Scrooges klerk Cratchit, maar speelt daarnaast Jacob Marley en Cratchits zoontje Tiny Tim. Robin Wright Penn is zowel Scrooges zus als zijn verloofde, en ook Cary Elwes en Bob Hoskins spelen respectievelijk drie en twee rollen. Toch is Scrooge degene die het best geanimeerd is: de rest van de personages ziet er af en toe toch nog te onecht uit. Wat er hopelijk op wijst dat motion capture het traditionele filmmaken nooit volledig zal kunnen vervangen, de pogingen van gadgetgekke filmmakers als Zemeckis ten spijt. Lang leve de echte cinema gedomme, en daar mag zeker nog de echte ambacht van het vak komen bij kijken.

Al bij al is dit technisch hoogstandje zeker een valabele poging om nog eens munt te slaan uit het Scroogeverhaal, maar als puntje bij paaltje komt voegt het niet echt iets nieuws toe aan het filmisch “Christmas Carol”-landschap. Nope, wat ons betreft tijd om bij wijze van ‘guilty pleasure’ en jeugdsentiment Ronald Neames musicalversie uit 1970 met Albert Finney als kerstvrek nog eens van onder de mottenballen te halen.