Een auteur-cineast hoeft niet altijd een eigen verhaal te verfilmen of te vertellen om een vintage prent af te leveren. Bestaand materiaal zo aanpassen en modelleren totdat het in het eigen kraam past, kan ook een stijlkenmerkende film opleveren. Kees in punt: Poor Things ziet eruit alsof het volledig uit de membraankoker van Yorgos Lanthimos kan komen, maar het bronmateriaal is wel degelijk een roman van Alasdair Gray uit 1992.

Een roman waar Lanthimos hopeloos verliefd op was/is, en hij zocht ettelijke jaren terug de inmiddels overleden Gray zelf op om de filmrechten aan te kopen. Het boterde tussen de twee, maar de verfilming kwam er niet meteen. De vrij geschifte inhoud bleek nogal moeilijk om gefinancierd te krijgen, en ook budgetmatig botste Lanthimos tegen obstakels op. Maar aangezien zijn fanbase na elke film die hij dusver regisseerde steeds maar groter werd en volgend op het artistieke, kritische en commerciële succes van Oscarwinnaar The Favourite zag Lanthimos de tijd rijp om eindelijk aan zijn droomproject te mogen en kunnen beginnen. Naar een actrice om de hoofdrol te vertolken moest hij niet lang zoeken: Emma Stone was er al bij in The Favourite en maakte netjes de overstap naar Poor Things.

Gray schreef met zijn meanderend verhaal een heel ambitieuze Victoriaanse parodie annex Frankensteinsatire. Met ene Godwin Baxter – Willem Dafoe met littekens die hem wat op een gehavende Kirk Douglas doen lijken – als geschifte dokter van dienst. Hij vult zijn tijd met het uitwerken van medische experimenten op mens en dier en hakt tijdens zijn praktijklessen duchtig los op lijken en lichaamsdelen. Hij woont op een afgelegen landgoed, waar hij samen met zijn huishoudster voor Bella (Stone) zorgt, een creatie uit zijn eigen keuken als het ware. De echte Bella was eigenlijk dood na een zelfmoordsprong van een brug, maar door het implanteren van ‘heel speciale hersenen’ wist hij haar terug tot leven te wekken. Teneinde haar zo goed mogelijk te laten functioneren en haar progressie in kaart te brengen, neemt Baxter een student (Ramy Youssef) in dienst. De gevolgen zijn verrassend: Bella en haar chaperon worden verliefd op elkaar en stemmen erin toe om te huwen. Zij het niet nadat Bella eerst de wereld heeft verkend. Wat volgt is een experimentele, maffe en grotendeels van de pot gerukte wereldreis die Bella onderneemt met haar minnaar (Mark Ruffalo) die aangetrokken door haar seksuele appetijt haar vreemde kantjes maar voor lief neemt. Totdat …

Poor Things is een wilde fabel over seks, taboes, medische experimenten en zelfontdekking. Of zoiets. Ook het eeuwenoude vrouwen-mannenconflict passeert de revue. In dolgedraaide decors, mesjogge camerastanden, experimentele kaders en expressieve observaties. Alsof iemand je met je hoofd in een caleidoscoopmuseum duwt en je pas na twee uur en twintig minuten komt bevrijden. Al kan je het ook allemaal als een seksfarce voor gevorderden zien.

Het verhaal vatten of de nuances ervan analyseren is vrijblijvend: Lanthimos laat de inhoud meermaals aan de haal gaan en als kijker kan je het eigenlijk enkel maar ondergaan. Of goedgemutste buldergrappen weten te rijmen met wetenschappelijke, medische en filosofische dissertaties vol moeilijke woorden zal je voor jezelf moeten uitmaken. Op de visuele pracht van Poor Things valt nagenoeg niets aan te merken: vrijwel elk shot ziet eruit om door een detailringetje te halen en een enkele visie volstaat sowieso niet om alle decoratiepracht naar waarde te schatten.

Soms is er zelfs iets teveel overdaad aan overdadige CGI-bijkleuring in de achtergrond, maar overkill past ergens wel in deze caramboleprent die met een zotte Griek als ringmeester van dienst fijn weet te duiden dat cinema tegelijkertijd ook circus en kermis kan zijn. Komt dat zien, gaat dat proeven: rien ne va plus terwijl anything goes. En trek er nadien zelf je plan mee.

Gezien op de 50e editie van Film Fest Gent.