Naar aanleiding van zijn langspeeldebuut “Hereditary” laat cineast Ari Aster graag optekenen dat hij als tiener de horrorrekken van de plaatselijke videotheek leegplunderde. Zelfs als hij dat niet in het lang en het breed zou verkondigen, zou het nog duidelijk zijn dat hij het kippenvel met de paplepel kreeg ingegoten. “Hereditary” ademt immers sloten liefde uit voor het gruwelgenre en behandelt de stijlkenmerken met liefde en passie: hij gooit zelfs een easter egg-knipooghommage naar John Carpenters “Halloween” in de mix. Al is Aster naast filmveelvraat waarschijnlijk ook gewoon een rare kwiet. Getuige “The Strange Thing About The Johnsons”, de kortfilm waarmee hij in 2011 debuteerde die handelde over een zoon die zijn vader molesteert.

Raar, kwiet of niet: de man kan filmen. Zoveel is duidelijk na zijn eerste speelfilmworp. “Hereditary” wordt overdadig gehypet en in de markt gezet als “The Exorcist” voor de huidige generatie. Een vergelijking die er niet zozeer inhoudelijk is – “Hereditary” handelt helemaal niet over duiveluitdrijvingen – maar vooral tonaal en visueel. Vergelijken kan, want er zit ook een zolderscène in “Hereditary”, maar toch profiteren noch Asters debuut noch William Friedkins klassieker van de vergelijking. Al is het maar omdat “Hereditary” nog moet groeien in de tijd om dezelfde historische weerslag te vinden. Maar dat Aster een horrorvisitekaartje aflevert om u tegen te zeggen, mag duidelijk zijn. In eerste instantie is dit debuut nochtans eerder een karakter- annex familiedrama dan een volbloed gruwelprent. Toevallig of niet, dat was “The Exorcist” tussen de regels ook.

Plotgewijs aardt het moeiteloos een eigen stem vindende en zelfs naar Ingmar Bergman knipogende “Hereditary” het meest naar het diabolische sabbatgehos uit “Rosemary’s Baby” en het unheimlich verborgene uit “The Wicker Man”. Aftrappen doet Aster met een overlijdensbericht waarin te lezen staat dat ene Ellen Graham op 78-jarige leeftijd is overleden. Een dood die dochter Annie (Toni Collette) met evenveel uitgesproken afschuw als ingetogen gejuich vult. Door Ellens tirannieke gedrag had Annie niet zo’n goed leven onder de vleugels van haar inwonende moeder. De dood van moeder-niet-zo-lief wrikt oude en minder oude familiewondes open, en Annie begint zich op zijn zachtst gezegd labiel te gedragen.

Wat vooral effect heeft op haar kinderen Peter (Alex Wolff) en Charlie (Milly Shapiro). Geslaapwandelde inbeelding of paranormale verschijnselen na de dood van Ellen? Het is dit raadsel waarop Aster traag – maar zeker – een sluitend antwoord formuleert. Daarbij jongleert hij continu met een duistere beelden- en geluidsbrij, terwijl hij zijn schrikeffecten slechts met mondjesmaat lost. Hetgeen de impact ervan uiteraard dubbel groot maakt.

Hoe sterk Collette ook acteert, “Hereditary” is eigenlijk toch de film van de debuterende Shapiro. Haar verschijning in de eerste akte is de trekhaak waarmee de film zichzelf meteen in het nekvel katapulteert, en haar voelbare aanwezigheid in de aktes daarna houdt je constant op je qui-vive. Of je aan het eind van de rit Asters vork in de steel-conclusie netjes ziet zitten of toch wat bij de haren gesleept vindt, doet daardoor eigenlijk maar weinig ter zake. Aster schroeft immers twee uur lang strak hypnotiserend duim- en andere schroeven aan en mag voor die vigeur alleen al vier sterren op zijn conto schrijven. Edoch, een gewaarschuwd popcornvreter is er twee waard: Aster laat twee uur lang het ennui overheersen. Wie hoopt op verlossende speelse glimpen zoals die in “The Conjuring” of “Insidious” te rapen vallen, is eraan voor de moeite.