In 1984 werd het werk-, luister- en dansstuk Stop Making Sense geheraldeerd als misschien wel de beste concertregistratie ooit. Dit is immers een heel nauwkeurig voorbereide en filmisch aangepakte registratie door een echte cineast, en niet zomaar een captatie door een ingehuurd beeld- en videobedrijf van een concert van Talking Heads.

De opnames ervan werden verspreid over vier opeenvolgende avonden in december 1983 in het Pantages Theatre in Los Angeles. Niet alleen de focusregie van Jonathan Demme op de groepsdynamiek op het podium is opvallend. De manier waarop de mee door frontman David Byrne uitgedachte setopbouw als een blokkendoos in elkaar klikt tijdens de eerste nummers zet al meteen de toon voor een bijna letterlijke let’s put up a show-aanpak.

Demme was een fervente fan van Talking Heads en stapte met zijn vaste producent Gary Goetzman op de band af met de vraag of ze een concert van hen mochten verfilmen. Hij vond hun meest recente concertreeks immers heel cinematografisch in elkaar steken en zag potentieel om dat aspect te capteren. Byrne liet zich vrij gemakkelijk overhalen en de rest is muziekfilmgeschiedenis. Demme filmde een van de uitgekozen avonden uitsluitend met een wijde lens vanop afstand, op andere avonden zwiepten de camera’s welhaast in de neusgaten van de negenkoppige band op het podium.

Het plan van Demme om eventueel nog bijkomende opnames te maken op een soundstage werd door Talking Heads geweigerd omdat ze zonder publiek veel te statig zouden spelen. Het publiek zelf krijg je nauwelijks te zien tijdens Stop Making Sense: enkel tijdens het laatste nummer zoomt de camera even daadwerkelijk in op het klappende en dansende publiek. Een bewuste keuze: Demme filmde ook heel wat reactieshots, maar besloot die niet te gebruiken omdat hij de essentie op het podium niet wou onderbreken. En zo bouwde hij voor de aanwezigen in de bioscoopzaal ook mee aan de illusie dat zij de uitverkoren toehoorders waren.

De concertregistratie kadert in de Speaking In Tongues-tour, waarmee Talking Heads hun vijfde langspeler promootten. De concerten in L.A. waren de afsluitende Amerikaanse concerten van de tour die in juli van dat jaar was opgestart. Een tour waarmee ze niet in Europa passeerden, maar waar ze begin 1984 wel nog een coda van vijf concerten in Australië en Nieuw-Zeeland aanbreiden. Naast de klassieke hits – van het openende solo en met de hulp van een drumcomputer door Byrne gebrachte Psycho Killer over een opzwepend Burning Down The House tot een extatisch Take Me To The River – is er ook ruimte voor zogenaamde diepere duiken en zelfs voor het nummer Genius Of Love van Tom Tom Club, zeg maar Talking Heads zonder Byrne in de gelederen.

Stop Making Sense rockt, swingt en fascineert en laat vooral de energieke veelzijdigheid zien van Talking Heads. Die van origine New Yorkse high brow band mag dan wel als newwavegroep zijn begonnen, met hun fusie van rock, funk, wereldmuziek en punkinvloeden etaleren ze hier meerdere facetten van hun breedreikend en diepgaand kunnen. En – maar dat was tijdens de opnames en initiële release nog niet geweten – ook precies in het midden van hun kunnen. Talking Heads werd opgericht in 1975 en ging uit elkaar in 1991: hun concerttour van 1983 viel dus evenveel jaar na het insteken van de stekker als voor het uittrekken ervan.

Een document dat de essentie van de band vat, het enigma van de leadzanger niet weet te doorbreken – en het zelfs eerder cultiveert – en de muziekliefde van een regisseur op wat min of meer de vooravond was van zijn grote doorbraak netjes weet te kaderen: Stop Making Sense doet verdekke krek precies het tegenovergestelde van wat de titel zegt. En is anno 2024 nog even opzienbarend als destijds in 1984. Of in 1985, want dat was het jaar waarin de documentaire voor het eerst in de Belgische zalen te zien was, gedistribueerd door Independent, het toen nog jonge distributiebedrijf van Jan Verheyen en Marc Punt.