Het is niet makkelijk “SM Rechter” te bespreken zonder in je (seksuele) kaarten te laten kijken of je persoonlijk idee rond Justitie toe te lichten. Anno 2009 zit iets als SM niet meer in de taboesfeer maar het is ook niet echt een onderwerp dat thuishoort bij de spreekwoordelijke koetjes en kalfjes op een personeelsvergadering, koffiekletsnamiddag , cafébabbel of doorsnee gesprek onder vrienden. Iets wat ook opgaat voor seks in het algemeen trouwens.
Een interessant gegeven voor wie zich aan strafrecht interesseert of er rechtstreeks of onrechtstreeks mee te maken krijgt is natuurlijk de koppeling, of noem het conflict, tussen SM-praktijken en opzettelijke slagen en verwondingen. Maakt iemand die SM 'bedrijft' zich schuldig aan opzettelijke slagen en verwondingen ?  Niet gemakkelijk. Maakt iemand die weet dat hij/zij HIV-besmet is of Aids heeft zich schuldig aan dat misdrijf als hij geslachtsgemeenschap heeft met iemand ?  Een minstens even interessante vraag die we via deze weg ook even in de groep gooien. En over die eerste vraag, daarover gaat het dus in deze “SM Rechter”.
Het derde element is natuurlijk dat het hier om een magistraat gaat. Iemand die recht spreekt. Iemand die veroordeelt. Iemand die vrijspreekt. Iemand die binnen de vier muren van de zittingszaal zo’n beetje God is. Maar op een dag zelf op het beklaagdenbankje mag plaatsnemen, geflankeerd door de advocaat die hij in het verleden zelf van een antwoord bediende zoals alleen een rechter het kan en (ongestraft) mag op de zitting.

Koen Allegaerts (de echte naam van het personage uit de film is Koenraad Aurousseau) is Rechter in de Rechtbank van Eerste Aanleg in Mechelen. De man heeft een vrouw en dochter en door zijn functie en aanzien een status in de maatschappij waar velen jaloers kunnen van zijn. Maar het gaat niet goed met het huwelijk van Koen dat ondertussen al 15 jaar geleden werd voltrokken. Magda is volledig vervreemd geraakt van haar man en komt het bed, laat staan het huis niet meer uit. Ze raakt verslaafd aan alcohol en verliest de voeling met de realiteit waardoor ook haar dochter aan haar lot overgelaten lijkt.
En dan valt het woord echtscheiding. Het lijkt de enige uitkomst te zijn voor deze kleine familie, dit koppel met hun uitgeblust seksleven dat volledig uit elkaar lijkt gegroeid te zijn. Maar Koen wil niet scheiden. “Ik wil alles doen” zegt hij aan zijn vrouw, “alles…”. “Alles ?” vraagt Magda. Alles.
Magda neemt onbewust de proef op de som door haar man te vertellen dat ze al jarenlang wil pijn gedaan worden door hem, vernederd worden. Het is een fantasie die ze al dertig jaar heeft onderdrukt zegt ze. Koen weet niet wat hij hoort en wisselt dezelfde dag nog van ideeën met Fred Wolters, één van zijn beste collega’s. Maar die waarschuwt hem

iemand in zijn positie mag zich niet met zo’n zaken inlaten, op die manier wordt de Rechter kwetsbaar, zelfs chanteerbaar wanneer hij bijvoorbeeld gezien wordt door andere mensen die hem kennen…
Maar na een eerste experiment thuis (met een wel grappige afloop) besluiten Koen en Magda om te rade te gaan bij mensen die onderlegd zijn in de materie, dagelijks met SM bezig zijn. En er ook de nodige voorzieningen voor hebben. Het is voor de twee een eerste stap die al snel gevolgd wordt door een tweede, en… het verleggen van de grenzen.

Gène Bervoets en Veerle Dobbelaere slagen er in om hun respectievelijke rol op een sterke, overtuigende manier te brengen. Het moet niet alleen flink wat inlevingsvermogen gekost hebben om voor zo’n resultaat te zorgen, het moet voor een acteur of actrice een rol zijn waar je toch wel even over nadenkt wanneer je ze op een dag aangeboden krijgt. En het is goed voor filmkijkend Vlaanderen dat ze het beiden aangedurfd hebben.
De twee zorgen perfect voor het kantelmoment in de film waarbij de schijnbaar gelukkige en tevreden magistraat even van zitje lijkt te gaan wisselen met zijn zwaar depressieve vrouw die geen enkele zin meer lijkt te hebben in het (huwelijks)leven. Op het gezicht van Dobbelaere, dat voor haar bekentenis en verzoek geen enkele emotie en betrokkenheid bij het leven meer liet zien, verschijnt een voorzichtige, hoopvolle glimlach wanneer ze zich realiseert dat de toekomst haar misschien wel nog één en ander te bieden heeft. De voorzichtige glimlach slaat al bij de eerste SM-stappen om in een toestand van absolute, ongeremde bevrediging en een gevoel van écht gelukkig zijn.
Maar Koen maakt een emotioneel omgekeerde beweging. Hij begrijpt het niet dat zijn vrouw kan genieten van pijn, dat haar slaan positieve gevoelens kan opwekken bij Magda. Maar hij heeft een “nieuwe vrouw” zegt hij zelf en als zij het wil, dan is ook hij bereid om nog een stuk verder te gaan. Voor Justitie te ver zo blijkt wanneer hij op een dag in het bureau van de Onderzoeksrechter een woordje uitleg mag geven en hij tot zijn verbazing geconfronteerd wordt met bewijsmateriaal waar hij niet eens het bestaan van wist…

Ondanks het onderwerp is “SM Rechter” van de 43-jarige Erik Lamens die hiermee tekent voor een sterk langspeelfilmregiedebuut, een succesvolle release voor KFD die hiermee toch wel koos een project/film dat niet zonder risico was. De Belgische film blijft het goed doen en het onderwerp op zich is al stimulerend en prikkelend genoeg voor een aantal Vlamingen om een kaartje te kopen voor deze opnieuw geslaagde Belgische productie. Het feit dat SM voor heel veel mensen een onbekend gegeven is geeft de film een zekere informatieve waarde en bij dit alles mag je natuurlijk nog toevoegen dat ieder van ons in meer of mindere mate toch wel een voyeuristisch gestuurd hersenkronkeltje onder de pan heeft. Alhoewel niet iedereen het zal kunnen laten om bij momenten even de blik van het grote scherm af te wenden…

(de) “SM Rechter” ging natuurlijk heel erg ver. Het was dan ook ondenkbaar dat het Hof van Beroep deze man zou vrijspreken. Met Marc Dutroux nog heel fris is in het geheugen kon het Gerechtelijk Apparaat zich moeilijk uitzonderlijk tolerant opstellen tegen de zittende magistratuur. Magistraten zijn natuurlijk ook maar mensen maar dat zij een voorbeeldfunctie hebben is iets waar geen mens aan twijfelt. Het lijkt er misschien een beetje op dat wij de man ook veroordelen nu maar wie vindt dat wat de Rechter in kwestie deed ook kon, mag zich meteen ook eens de vraag stellen waar het stopt, waar de grens ligt tussen wat toegestaan kan worden en wat ontoelaatbaar is (alhoewel het strafrecht weinig of geen ruimte laat voor interpretatie wat het betreffende misdrijf betreft). Indien wat in de film wordt getoond de realiteit sterk benadert en aangezien de twee (echte) hoofdpersonages nauw betrokken werden bij de productie twijfelen we hier niet aan, dan was het toch wel heel extreem. Vijf gram kan en 10 niet meer ?  Denk er maar eens aan wanneer je de chalet-scène(s) te zien krijgt. Het antwoord op de vraag hoeveel keer iemand in België al veroordeeld is geweest voor SM kan de discussie enkel maar aanzwengelen natuurlijk. Maar hier gin het om een rechter en ja in de Grondwet staat dat alle Belgen gelijk zijn voor de wet…

“SM Rechter” heeft er alvast voor gezorgd dat de gebeurtenissen van meer dan 10 jaar geleden weer de actualiteit hebben gehaald maar niet op de manier zoals Koenraad Aurousseau allicht had gehoopt. Na zijn veroordeling in Straatsburg is er nu niet meer dan wat deining geweest door de release van de film waarna het doek voor de ex-rechter nu wel definitief gevallen lijkt…