Bovenaan de perkamentrollen die op 29 december 1386 ongetwijfeld met de nodige gretige honneurs werden voorgelezen door reizende postkoeriers: dat de heren Jean de Carroughes en Jacques Le Gris op die dag des heren mekaar zouden bekampen in een duel tot de dood erop volgde.

Place to be voor het wapengekletter was het klooster van Sain-Martin-des-champs. Een opmerkelijk duel zowaar, want het was de allerlaatste door de rechtbank opgelegde tweestrijd die in de grote Parijse regio werd uitgevochten. Deze duels waren eind 1386 eigenlijk al in onmin geraakt, maar omdat het een van de kemphanen was die zelf om het duel had gevraagd kwam er toch een officieel et oui bien alors vas-y.

Initieerder van het gevecht op leven en dood was de Carroughes, een Normandische ridder wiens vrouw was verkracht door zijn voormalige vriend Le Gris, een beschermeling van graaf Pierre d’Alencon. Het lot van Marguerite werd trouwens mee bepaald door het duel: indien haar man het duel verloor wachtte de brandstapel op haar. Gevaarlijke tijden, die middeleeuwen. En over die tijden in het algemeen en het duel in het bijzonder schreef literatuurprofessor Eric Jager in 2004 het boek The Last Duel: A True Story Of Trial By Combat In Medieval France. Ongetwijfeld fijn leesvoer voor de geletterde historische meerwaardezoeker. Net zoals Ridley Scotts adaptatie fijn filmvoer is, zij het weliswaar met wat bochten, krochten en campy pruiken.

De verfilming dook voor de eerste keer op aan de Hollywoodradar in 2015, met Francis Lawrence als potentieel regisseur. Uiteindelijk kwam het project bij Scott terecht en dat hoeft gezien zijn voorliefde voor geschiedkundige verantwoord wapengekletter niet echt te verwonderen. Verrassender zijn de namen van de scenaristen: Ben Affleck en Matt Damon zowaar. Die wonnen in 1998 weliswaar een Oscar voor het script van Good Will Hunting maar dat ze zoveel jaren later een scenario zouden schrijven dat ook nog eens een geschiedenisles is, is toch wel verrassend. Dat ze beide als acteur opdraven is dat minder. En het is hier dat er wat mag gegniffeld worden: met het albinokapsel van Affleck (d’Alencon) en het nek- en kintapijt van Damon (de Carrroughes) om precies te zijn. De andere cruciale rollen zijn voor Adam Driver (le Gris) en Jodie Cormer (Marguerite). Oorspronkelijk zou Affleck de rol van le Gris vertolken, maar omdat de opnames samenvielen met die van Adrian Lynes Deep Water koos hij dan maar voor een rol met minder draaidagen.

The Last Duel biedt geen non-stopwapengekletter, maar is in de eerste plaats een somptueuze reconstructie van Middeleeuwse kuiperijen, politiek en religieus gekonkelfoes en de Honderdjarige Oorlog die toen woedde. De hedendaagse koopwaar is de brug die The Last Duel slaat naar ons #MeToo-tijdvak waarin ook menige lans wordt gebroken voor vrouwenrechten. Want de spil van het proces is natuurlijk een aanklacht tegen een verkrachtende man die geen graten ziet in zijn vuige daad. Scott hoeft de parallel niet eens opvallend door te trekken om toch een eigentijds statement te maken. Maar ook zonder dat statement laat The Last Duel zich vlot bekijken als een boeiend historisch drama, met verve opgenomen op hoofdzakelijk Franse en Ierse locaties.

Opvallend is dat het verhaal zelfs drie keer de revue passeert. In Rashomon-structuur krijg je alles eerst te zien uit het blikveld van de Carroughes, daarna uit dat van le Gris en tenslotte uit dat van Marguerite. Grote delen zijn gelijklopend, cruciale details zijn dat niet. Het deel waarin het standpunt van Marguerite wordt verteld is trouwens niet door Affleck en Damon geschreven, maar door Nicole Holofcener, die haar carrière vooral kleurt met fijne observationele komedies. Die vrouwelijke betrokkenheid zorgt er meteen voor dat productioneel alles netjes klopt voor de op vinkenslag liggende politieke correctheidpolitie. Een verzorgde productie zoals dat heet - zij het geen feilloze - wat het best jammer maakt dat deze film nauwelijks een publiek blijkt te vinden en waarschijnlijk een van de grootste commerciële bigbudgetflops van het jaar zal worden. Of hoe wat een tijdloze film heet te zijn precies toch op een verkeerde tijd in de zalen kwam.