Bennett Miller heeft precies iets met waargebeurde verhalen. In “Capote” zoomde hij in op de bizarre relatie die auteur Truman Capote ontwikkelde met de twee moordenaars waarover hij het true crime boek “In Cold Blood” schreef, in “Moneyball” fileerde hij de (financiële) praktijken achter de schermen van het baseball, en in deze “Foxcatcher” - waarvoor hij in Cannes de prijs voor beste regisseur kreeg – focust hij op de op zijn zachtst gezegd opmerkelijke driehoeksverhouding tussen de twee worstelende broers Mark en Dave Schultz en hun geschifte mecenas John du Pont.

De twee broers behoorden – onder meer dankzij hun medailles op de Olympische Spelen in 1984 – tot het kruim van het Amerikaanse worstelkruim. In het tweede deel van de jaren tachtig werden ze benaderd door de narcistische en psychotische du Pont, een erfgenaam van het bekende chemieconcern. du Pont wou hen inlijven bij zijn volledig privaat gesponsord Foxcatcher-team, hen klaarstomen voor de Olympische Spelen in Seoel in 1988 en het aanzien van de sport veranderen door hen  'als Amerikanen terug trots te laten zijn op hun verwezenlijkingen voor de natie'. Op zich een nobel sportdoel, maar de psyche van du Pont was zo geschift dat een tragedie bijna onvermijdelijk was. En dat uiteindelijk ook bleek te zijn.

“Foxcatcher” is in de eerste plaats een acteursfilm. Veel is al gezegd en geschreven over de donkere rol van Steve Carell als du Pont. Met zijn haviksneusprothese wordt hij logischerwijs uitgespeeld als de trekhaak van de prent. Komische acteurs die plots graven in hun duistere ziel hebben nu eenmaal een grote aantrekkingskracht op een cinefiel publiek. En krijgen er bovendien vaak veel erkenning voor. Even impressionant is Channing Tatum als Mark Shultz, een met zichzelf in de knoop liggende flink in het vlees zittende atleet die als een wereldvreemde neanderthaler door het leven dwaalt. Ook sterk – zij het wat meer in de schaduw – is Mark Ruffalo als zijn oudere broer Dave: zowat de stem van de rede als de verstandhouding tussen zijn broer en een steeds zotter wordende du Pont op het punt staat fout te lopen.

Los van de acteursprestaties blijft “Foxcatcher” vooral overeind omdat je als kijker wil weten waar het verhaal – gebruikelijke dichterlijke vrijheden inclusief – uiteindelijk naar toe leidt. Of liever: omdat je wil weten of er uiteindelijk iets meer te onthouden valt dan de vaststelling dat du Pont ze niet allemaal op een rijtje had en dat het juk van (rijke) familiebanden, een bemoeizuchtige moeder en een aversie tegen falen en afwijzing van hem een tikkende tijdbom maakten. Eigenlijk is de karakteruitwerking van Mark Schultz boeiender, maar de echte reden waarom het tussen de twee plots niet meer botert blijft iets te abstract. En te omfloerst: zijn tekenen die duiden op een eventuele homoseksuele relatie relevant als je er uiteindelijk toch niets wezenlijks mee aanvangt ?  Meer vragen oproepen dan antwoorden geven is niet altijd aan te raden. Zelfs al zal de echte du Pont alles behalve een open boek zijn geweest.

In elk geval is het wat jammer dat Miller al zijn energie stopt in het coachen van zijn acteurstrio, en iets te weinig begeestering en passie in de plotuitwerking en narratieve flow steekt. Want “Foxcatcher” is echt wel een duistere en donkere film. Op zich niets mis mee natuurlijk, maar nu overheerst toch het gevoel dat Miller het allemaal bewust donker houdt. Het er op die manier extra inhamerend dat je twee uur en een kwartier op de schoot van een akelig en getroebleerd man zit. En dat hameren was op zich misschien toch niet nodig. Een beetje meer subiliteit was op sommige plaatsen zeker welkom. Indien Miller de balans tussen wat hij wou vertellen en de manier waarop, wat meer in evenwicht had gekregen – zie in die optiek J. C. Chandors beter gelaagde “A Most Violent Year” - dan was “Foxcatcher” ongetwijfeld een (nog) betere film geweest.