De tijd dat men in Hollywood rekende op een naar het scherm vliegende jojo om een cool 3D-effect te creëren (voor de niet-geïnitieerden: zie “House Of Wax” uit 1953) is definitief voorbij. Beeldenstormer James Cameron nam ruim twaalf jaar de tijd om zijn (volgens eigen zeggen) geschiedenisschrijvende 3D-sf-epos “Avatar” op de mensheid los te laten. Dat Camerons evenwichtsoefening tussen live action, CGI-wezens en computerachtergronden mag gezien worden, staat buiten kijf. “Avatar” werd door Cameron gefilmd met zelf ontworpen miniatuur 3D-camera’s en gemixt met motion capturing die fijn genoeg is om zelfs Robert Zemeckis’ kin over de grond te laten schrapen.

Visueel zit alles spreekwoordelijk snor, en “Avatar” maakt veel kans uit te groeien tot een 3D-trendsetter, net zoals Cameron destijds het CGI-pad effende met zijn liquide trucjes uit “Terminator 2: Judgment Day” en “The Abyss”. Cameron schreef in 1994 al een eerste draft van het scenario. Een jaar voordat “Titanic” in de zalen kwam, verkondigde hij dat het zijn volgende film zou worden. Hij was toen al van plan om het verhaal te filmen met ‘synthetische acteurs’, maar hij merkte al gauw dat de technologie die hij nodig had nog niet op punt stond. Cameron moest aanvaarden dat hij zijn trendsettend sf-epos niet meer voor de eeuwwisseling in de zalen zou krijgen.

Het was pas toen Cameron zag wat er allemaal mogelijk was met ‘motion capturing’ (de films van Zemeckis, Peter Jacksons Gollum en “King Kong”) dat hij zijn film terug op de sporen kreeg. Cameron had in de tussentijd zelf ook niet stilgezeten: de geavanceerde 3D-minicamera’s die hij had ontworpen voor zijn onderwaterdocumentaires (het ‘Reality Camera System’) waren inmiddels zo geperfectioneerd dat hij ze kon gebruiken voor een live-actionfilm. Gewapend met zijn eigen technologisch vernuft en met de hulp van gerenommeerde effectenstudio’s als Weta Digital en Stan Winston Studios waren er geen struikelstenen meer op weg naar zijn visie zoals hij die al in 1994 had geënvisioneerd.

Als technologische trekhaak kan “Avatar” dus tellen. Het ziet er nogal ‘wowerig’ uit, zeker in 3D. Cameron moet zich niet bezighouden met het bedenken van gadgets en gimmicks om zoveel mogelijk dingen naar het publiek te werpen. Integendeel, de derde dimensie maakt integraal deel uit van “Avatar”. Of het nu gaat om een opwindende actiescène of een simpele dialoogscène, Camerons nagenoeg perfect getunede dieptebeeld zorgt voor een extra meerwaarde. Jammer dat het scenario te simplistisch en oeverloos voorspelbaar is. Cameron pakt in zijn ecologische toekomstfabel uit met de planeet Pandora, bevolkt door de blauwe Na’Vi. Deze biotoop ligt in het vizier van vunzige aardbewoners (macho militairen en politici uiteraard, gestalte gegeven door respectievelijk Stephen Lang en Giovanni Ribissi) die er een energiebron vinden die onze in energienood verkerende aarde terug op de planetaire kaart kan zetten. Sam Worthington is Jake Sully, een kreupele militair die akkoord gaat om deel te nemen aan het wetenschappelijk avatarproject van Grace Augustine (Sigourney Weaver). Zij ontwikkelde een manier die het voor mensen mogelijk maakt om in de huid te kruipen van een Na’Vi, in de hoop zo een vriendschappelijk verdrag te kunnen sluiten. Wat Grace niet weet is dat Jake ook spioneert voor de militairen. Die hopen vooral dat Jake het vertrouwen van de Na’Vi kan winnen en zo de zwakke plekken in hun verdediging kan blootleggen. Halverwege wordt Sully echter verliefd op een Na’Vieense schone (Zoe Saldanha) en verandert hij van kamp in de hoop zo Pandora van de algehele vernietiging te redden…

“Dances with Na’Vis” of “Pandora Pocahontas”, meer heeft het verhaal niet om het lijf. En dat is jammer. Cameron mag dan wel robuuste 3D-beelden op het scherm projecteren (de regenwouddinosaurussen zien er prima uit), het weinig spetterende verhaal zorgt af en toe toch voor een domper op het wow-effect. Het lijkt wel alsof Cameron alle tijd heeft gestopt in het uitvlooien van zijn visionair kunnen, en scenariomatig genoegen nam met opgewarmde kliekjes. Hoe baanbrekend de omkadering ook mag zijn, inhoudelijk hebben we het helaas allemaal al eerder (en zelfs beter) gezien. Desalniettemin, als je wil meepraten over Camerons nieuwste hightechboreling: gaat dat zien, gaat dat zien.