Wat zich op 11 september 2001 afgespeeld heeft in de Verenigde Staten weet iedereen. Het is een gebeurtenis en moment in ons leven die in ons geheugen staat gegrift en waarvan de beelden allicht tot onze dood gemakkelijk oproepbaar zijn. Ieder van ons weet wat hij op de bewuste namiddag (onze tijd) aan het doen was. Ondanks het feit dat het zich ver van huis afspeelde sloeg de angst je om het hart want wat toen gebeurde in het machtigste land ter wereld hield niemand voor mogelijk. Maar het gebeurde.

Er zijn al enkele filmplannen rond de WTC-aanslagen van toen, ondermeer van Oliver Stone, maar die worden niet echt positief onthaald. Heel begrijpelijk want niemand weet hoe lang het verwerkingsproces van de Amerikanen en andere mensen die erbij waren betrokken (en zijn we dat eigenlijk niet allemaal voor een stuk ?) zal duren. Een mensenleven is voor veel bewoners van de Verenigde Staten allicht te kort om het opgelopen trauma te kunnen verwerken.

Met deze September 11 film hebben maar weinigen mensen moeite, alhoewel... Op de inlay van de DVD staat dat hij verboden werd in de States en ook dat is best te begrijpen, straks begrijp je waarom. De film telt elf onderdelen, elf kortfilms als het ware van elf regisseurs van 11 verschillende landen die in een tijdsbestek van 11 minuten aangeven hoe de aanslagen in de States door hen werden beleefd. 11 standpunten vanuit een subjectief oogpunt lezen we bij het begin. De gebruikte stijl van elke filmmaker verschilt vanzelfsprekend onderling van elkaar, de inhoud is soms expliciet en direct, soms kritisch en anti-Amerikaans.

Wat het Japanse stukje probeert aan te geven is het minst duidelijk, we moeten het stellen met een vermelding op het einde dat er geen Heilige oorlog bestaat. Een lerares uit Iran probeert haar kleuters duidelijk te maken wat zich in Amerika heeft afgespeeld, een schoorsteen moet helpen om de dreumesen tot bezinning te brengen. De Egyptische inzending toont hoe Meester Youssef als regisseur aan het werk was in de V.S. toen de torens instortten en qua gedachtengang in conflict komt met iemand met een militaire achtergrond. Opervlakkig en nogal Anti-Amerikaans. De Israëlische kortfilm geeft aan dat het elke dag een beetje 09/11 - 11/09 is in het land dat al jarenlang geteisterd wordt door moordende (zelfmoord)aanslagen. Een tv-ploeg die een reportage aan het draaien was op de rommelmarkt zakte af naar de plaats waar de bommen afgingen en mensen de dood vonden. Niet echt overtuigend vinden wij (in relatie tot waar het hier eigenlijk over gaat). De tikkende klok in de film over Bosnië-Herzegovina geeft het onafwendbare karakter aan van de gebeurtenissen op het latere Ground Zero. Telkens als het de 11e is lees je regelmatig op het scherm tot men zich ook in Bosnië-Herzegovina realiseert dat déze 11 september een unieke 11 september wordt. De sfeer die men oproept wanneer de bewoners van het dorpje in een grote zaal luisteren naar de radio is geslaagd.

De versie die men toont over het dorpje Ouaga is opmerkelijk. Aanvankelijk lijkt het nieuws daar nauwelijks door te dringen, vrij laat moeten speciale krantenedities het belang alsnog proberen aan te tonen. De eigen persoonlijke problemen lijken te primeren daar, een doodzieke, stervende moeder bijvoorbeeld. De regisseur durft het zefls aan om de grappige toer op te gaan en toont hoe een aantal jongeren jacht maken op de beloning van 25 miljoen $ wanneer één van hen dé Osama Bin Laden heeft opgemerkt in het dorp. Een gewaagde benadering.

Bijzonder kritisch en wat ons betreft uit onverwachte hoek (Engeland) zijn de gebeurtenissen van 11/09 geregisseerd door Ken Loach. Hierin zie je hoe de Chileen Pablo een brief schrijft aan de nabestaanden van de slachtoffers. Hij heeft het over zijn dinsdag de 11e en verwijst naar de gebeurtenissen van dinsdag 11 september 1973 toen Allende van de macht werd gezet. Zwart/wit archiefbeelden en het bijhorende commentaar geven Amerika en meerbepaald de politici die toen aan de amcht waren een flinke veeg uit de pan voor wat zich toen in Chili heeft afgespeeld. Loach lijkt de VS niet zo gunstig gezind te zijn en gebruikt de Chileen in zijn werkje om er ons op te wijzen dat Amerika destijds ook al bloed aan de handen had. De film van India is based on a true story en toont hoe een Indiase vrouw op zoek gaat naar haar zoon Salman Hamdami en lange tijd in het ongewisse blijft over zijn lot. Maar ook over zijn aandeel in de aanslagen want op een dag staan enkele agenten van de F.B.I. op de stoep omdat zoonlief verdacht wordt van terrorisme. Een aangrijpende toespraak van de moeder sluit dit sterke stukje af. Een moeder die haar zoon ten grave draagt, aanvankelijk verdacht van terrorisme uiteindelijk begraven als een held... Van Sean Penn zou je heel wat verwachten aangezien hij de belangrijke Amerikaanse kortfilm mocht gaan opnemen. Aanvankelijk lijkt dat die nog het minst gerelateerd zal zijn met de dramatische gebeurtenissen maar dan maakt hij niet alleen de oude man in de film maar ook ons wakker wanneer de eerste toren instort, iets wat je in dit geval zowel letterlijk als figuurlijk mag interpreteren. Het resultaat is een van de beste shots van dit meer dan 2 uur durend geheel precies wanneer het World Trade Center het begeeft... Claude Lelouch mag voor Frankrijk de regisseur van dienst zijn. Hij tekent voor 669 sterke seconden film waarin een dove Franse fotografe in New York centraal staat. De aanslagen lijken visueel en gehoorsmatig aan haar voorbij te zullen gaan tot het gerommel zorgt voor de onderbreking bij het schrijven van een belangrijke brief aan haar vriend. Het shot met de vrouw aan haar laptop en de live-uitzendingen op tv is technisch eenvoudig maar op filmisch vlak bijzonder sterk. Idem voor het beeld dat volgt wanneer even later wordt aangebeld. Sterk. De vreemdste maar zonder twijfel beste (kort)film van allemaal is die van Mexico. De regisseur heeft veel lef om in die elf minuten zo weinig beelden te tonen terwijl iedereen dat toch verwacht van een medium als film. De geluiden die op je afkomen moeten het hier doen. Maar ook de weinige beelden want wat in flitsen voorbijkomt op het scherm is vergelijkbaar met de manier waarbij de WTC-slachtoffers allicht hun ganse leven zagen voorbijkomen tijdens de laatste seconden van hun bestaan. De muziek op het einde is bijzonder gepast, bezinnend en zet aan tot nadenken. Een beresterke 11 minuten dus waarbij een unieke combinatie van muziek/klank en zo weinig beelden nooit eerder zo veelzeggend was... Zoals je merkt hebben wij onze recensie niet beperkt tot 11 regels of elf alinea's maar we hebben wél bewust gewacht om de film te bekijken tot 11 september. We hebben geprobeerd duidelijk te maken wat in deze film(s) te zien is maar respecteren boven alles de vrijheid van meningsuiting van de respectievelijke regisseurs. Het zou verkeerd zijn één van de 11 filmpjes te kelderen want wie zijn wij om de manier waarop een individu 11 september heeft beleefd kritisch te benaderen ? Wij hebben de DVD van September 11 alvast aan onze DVD-collectie toegevoegd. De idee erachter is zo uniek als de gebeurtenissen zelf.