Jake Gyllenhaal kiest naar eigen zeggen momenteel enkel voor rollen die hemzelf en het publiek uit de comfortzone halen. Een mooi staaltje beroepsethiek, zeker voor een acteur van zijn kaliber. Wie genoten heeft van “Prisoners”, “Enemy” en “Nightcrawler” kan Gyllenhaals keuzes enkel maar toejuichen. Dat de zon niet altijd schijnt, bewijst “Southpaw”, een boksdrama dat er niet inslaagt om de voor de hand liggende clichés een uppercut te verkopen.

“Southpaw” werd door scenarist Kurt Sutter (bedenker van de televisiereeks 'Sons Of Anarchy') oorspronkelijk geschreven als vehikel voor Eminem en bevatte naar het schijnt nogal wat autobiografische elementen tussen de boksmetaforen. Meneer Shady zag het project wel zitten, maar gaf uiteindelijk toch de voorkeur aan de uitbouw van zijn muzikale carrière. Waarop het project een tijd stof lag te vergaren en twee keer van distributiemaatschappij veranderde (van Dreamworks naar MGM/Columbia naar The Weinstein Company). Snelfilmer Antoine Fuqua (zijn “The Equalizer” is nauwelijks een jaar jong) nam de regie op zich en kon Gyllenhaal strikken voor de rol van de getormenteerde bokser Billy Hope.

De clichés rollen overvloedig. Hope is een zwaar getatoeëerde en weinig aimabele bokser die de ongeslagen kampioen is bij de lichte zwaargewichten. Hij groeide op in een weeshuis in Hell’s Kitchen, is door zijn vechttalent zo rijk als de zee diep is, en krijgt heel veel liefde van zijn eega Maureen (Rachel McAdams) en geadopteerd dochtertje Leila. Zijn door het boksen vergaarde rijkdom laat hij in elk geval flink hangen: hij woont in een kast van een huis en laat zich omringen door bodyguards en vertrouwelingen met een groot rapgehalte. Een duidelijk overblijfsel van de Eminem-draft van “Southpaw”.

Na de wel heel lullige dood van Maureen verzeilt Billy in een diep dal. Hij verliest het hoederecht over Leila, en komt na een desastreus gevecht waarbij hij de scheidsrechter een hengst verkoopt niet meer aan de bak. Totdat hij met de onorthodoxe trainer Tick Wills (Forest Whitaker) zijn kans schoon ziet om de wereldtitel te heroveren op de man die deels verantwoordelijk is voor de dood van zijn vrouw. Ook in de zijlijnen krioelt het van de platgetreden paden: merkbaar in scènes zoals die waarin Gyllenhaals dochter voor het televisiescherm zit te supporteren voor vaderlief. En bijna elk cruciaal personage worstelt uiteraard met demonen uit het verleden.

Op zich niks mis met beproefde concepten: er zijn zelfs genoeg regisseurs die er mooie films mee brouwen. Met de kracht van magie, fingerspitzengefühl of gewoon bakken talent. Fuqua – die alweer een titel aan zijn portfolio toevoegt die niet echt goed en niet echt slecht te noemen is – doet dit niet. Als hij al moeite deed om de clichés te ontkrachten, dan is dat alvast niet duidelijk op het scherm. Integendeel, zijn poging om alles zo gespierd mogelijk in beeld te brengen, wringt zowat elke poging tot geloofwaardige menselijkheid de nek om.
Gyllenhaal is de enige reden dat deze canvaskramp geen volledige sof is: als een volleerd methodacteur stort hij zich op de materie, en hij redt daar nog net de meubels mee. Vermijden dat “Southpaw” alsnog meer wordt dan de banale som van zijn al even banale bouwstenen is er echter niet bij. Of hoe Gyllenhaals alles geven-credo voor deze “Raging Billy” toch vooral een maat voor niets bleek te zijn.