Veelfilmer en duivel-doet-al Michael Winterbottom (meer dan elf films regisseren op amper acht jaar tijd, je moet het maar doen) tackelt met 'In This World' het actueel hangijzer van de politieke en economische vluchteling. Beelden van dichtbij (Zeebrugge) en iets verder af (de rampen met vluchtelingenboten nabij de Italiaanse kust) zullen immers ongetwijfeld de nakende jaaroverzichten halen (met recht en reden trouwens). Winterbottom probeert met zijn betoog het ware gezicht van de anonieme vluchtelingen te brengen. Helaas doet hij dat op een manier die voor (film)kritiek vatbaar is. Hij kiest immers voor een fictieve documentaire. Het verhaal is als een speelfilm opgebouwd (enkel een voice over doet af en toe even dienst als surrogaat-reporter), maar in documentairestijl gefilmd. En dat is een ietwat ongemakkelijk zittende combinatie. Michael Winterbottom reisde af naar het Afghaanse vluchtelingenkamp Peshawar en recruteerde er twee jongens die droomden van een beter leven in het Westen. De cineast registreerde toen hun wedervaardigheden terwijl zij hun weg zochten naar Londen. Scenarist Tony Grisoni baseerde zijn scenario op de vele gesprekken die hij had met vluchtelingen, 'fixers', politiemensen, etc. Wanneer Jamal en Enayat dan de standaard procedures ondergaan (bv. grenscontroles) werd aan de douanier gevraagd om Jamal en Enayat te behandelen zoals hij dat in normale omstandigheden (zonder camera en zonder briefing vooraf) ook zou doen. Meteen ook de reden dat er heel wat scénes zijn die in een echte documentaire nooit getoond konden worden. De reis van het duo in een container bv. De camera reist mee op hun gefingeerde trip zodat je ook de vertwijfeling binnenin kan voelen.

Winterbottom en zijn crew moesten heel wat liegen en schipperen om de beelden te kunnen schieten op de echte plaatsen.Al ging niet altijd alles naar wens.Zo mocht de crew bv. niet filmen binnenin het kamp in Sangatte.De scènes die zich daar afspelen filmde Winterbottom dan maar in Engeland.Een handige animatie toont het traject dat het duo aflegt.Het wordt duidelijk dat Afghaanse vluchtelingen nergens gewenst zijn, en dat hun trip in de andere landen in het Midden-Oosten even gevaarlijk is als die in Europa.Winterbottom en Grisoni tonen tegelijkertijd ook hoe noodzakelijk het af en toe is om te vervallen in kleine criminaliteit.De scène met de handtasdiefstal in Italië zal ongetwijfeld kritiek uitlokken, net vanwege het realistische karakter.In pure fictie of in ontspanningscinema geraak je daar wel mee weg : niemand zal het in zijn hoofd halen om een held in een verhaal te veroordelen als hij de wet van het goede fatsoen overschrijdt om het hoofd boven water te houden.Het meest schrijnend wordt die tegenstelling als je de Oosterse droom afweegt tegen de Westerse : verhalen over Westerse immigranten die destijds Amerika en andere continenten opzochten om er een nieuw leven te beginnen worden vaak zo heldhaftig mogelijk gebracht. Degenen die nu het Westen proberen binnen te komen, worden geconfronteerd met een sorry, volzet-bordje.

Thematisch zet dit alles je dus aan het denken, filmisch is het helaas eerder een sof (het lef van Winterbottom ten spijt). Want hoe je het ook draait, keert of bekijkt : het enige dat Winterbottom toont zijn de twee hoofdrolspelers die van de ene naar de andere plaats trekken als verstekeling. De scènes waarin ze de 'fixers' (mensenhandelaars en tussenpersonen) moeten betalen zijn nou ook niet precies spannend gefilmd. Het is jammer dat Winterbottom niet peilt naar het hoe en waarom van hun daden. Doen ze het echt enkel voor het geld, toch uit medelijden, hoe staan ze tegenover de 'economische' vluchtelingen… This World beantwoordt geen vragen, het toont alleen de lange reisweg en het doorzettingsvermogen van een vluchteling, los van het feit of het om politieke of economische redenen is (een grens die trouwens zeer dun is)… Een gemiste kans dus om echt te ontroeren of echt een geweten te schudden, al blijft het natuurlijk de vraag of een 'Hollywood'-aanpak met toeters en bellen nog realistisch zou zijn. Wel opmerkelijk is dat de jonge Jamal na de opnames van de film (en nadat hij terug in Peshawar was) de trip opnieuw maakte in zijn eentje en Londen opnieuw bereikte. Hij mag er blijven, maar moet het land wel opnieuw verlaten de dag voor hij 18 wordt.