Freddie Mercury. Glenn Hughes van The Village People. Het cliënteel van de Blue Oyster Club. Hun imago zou er grotendeels anders hebben uitgezien indien Touko Laaksonen hen niet had overdonderd met zijn weinig verhullende pornografische tekeningen waarin mannen in (lederen) uniform elkaar zochten en vonden. Laaksonens werk bepaalde in grote mate het uiterlijk van het homoseksuele landschap in de jaren zeventig en tachtig, en blijft tot op de dag van vandaag zeer invloedrijk.

Finse film of niet, “Tom of Finland”, de biografie over Touko Laaksonen volgt nauwgezet de blauwdruk van de Amerikaanse ‘op waar gebeurde verhalen’-aanpak. Aftrappen gebeurt met een scène met een bejaarde Laaksonen en vandaar uit keert regisseur Dome Karukoski terug in het verleden om ‘s mans leven in brede vignettes te schetsen. Het eerste ankerpunt is Laaksonens militaire carrière tijdens de tweede wereldoorlog. Geen gebrek aan gewillige bedpartners daar, al werd de liefde vooral in donkere parken bedreven. Die seksuele taboesfeer bepaalt naderhand in grote mate zijn psyche en werk. Na de oorlog vindt hij werk bij een reclamebureau en trekt hij in bij zijn zus. Hij probeert zijn seksuele geaardheid voor haar en andere hetero’s verborgen te houden. Homoseksualiteit werd in het naoorlogse Finland immers niet getolereerd, waarop Laaksonen dan maar soelaas zoekt in het tekenen van homo-erotische fetishkunst. Ook dat moest ongezien, daar zijn werk hem destijds in eerste instantie een gevangenisstraf zou opleveren.

Uiteindelijk slaagt Laaksonen erin om zijn tekeningen in Amerika gepubliceerd te krijgen. In 1957 verschijnen een paar van zijn bravere illustraties in een sportmagazine, het hardere werk kan hij onder de toonbank slijten. Geen enkele uitgever wou het immers riskeren om het werk van de inmiddels met Tom Of Finland signerende Laaksonen officieel uit te brengen. Veranderende zeden zorgden er uiteindelijk voor dat zijn werk toch mainstream werd. Hierdoor werd hij een van de grootste iconen van de homoseksuele bevrijding, en zijn werk was naderhand zelfs open en bloot te zien tijdens tentoonstellingen.

Acteur Pekka Strang – tevens artistiek directeur van een theater in Helsinki – zet Laaksonen neer als een beminnelijk man wiens innerlijke demonen zijn kunst inspireren en beheersen. Filmisch levert dat weinig verrassingen op, maar “Tom Of Finland” doet netjes wat het moet doen: de (kruis)tocht van het hoofdpersonage in de verf zetten en tegelijkertijd een interessante historische kroniek uittekenen die zich een weg baant van de tweede wereldoorlog naar de aidsepidemie die begin jaren negentig de homogemeenschap door elkaar schudde. Ironisch genoeg werd Laakkonens ‘vrije seks’-kunst toen opnieuw sterk bekritiseerd omdat hij met zijn werk onveilig vrijen zou hebben gepropageerd.

Karukoski propageert dan weer de kracht van veilige cinema: waarschijnlijk nergens zo diepgravend als had gekund, maar twee uur na het beginbeeld staat Laaksonens levensloop garant voor een fijne feelgoodapotheose. En in het midden krijg je er zowaar nog een stukje Duitse spionagefilm bij ook. Sieg Geil.

Gezien op het Filmfestival van Gent.