Dat George Miller tot het eind der tijden zal worden herinnerd voor de Mad Max-franchise is logisch en terecht. Toch is dat postapocalyptisch meesterschap niet de enige filmische erfenis die de man zal nalaten. Hoe twee computeranimatiefilms met dansende pinguïns daarin passen is een interessante vraag - en dan zijn er ook nog de avonturen van een pratende big - maar interessanter is eigenlijk de plaats van Millers losstaande films in zijn oeuvre. En dat zijn er - zijn bijdrage aan de Twilight Zone-anthologie in 1983 even buiten beschouwing gelaten - dusver drie: The Witches Of Eastwick in 1987, Lorenzo’s Oil in 1992 en nu deze Three Thousand Years Of Longing.

In totaal draaide Miller dusver elf films op drieënveertig jaar tijd: een veel- of snelfilmer kan je de Australiër dus niet noemen. Wat natuurlijk ook komt omdat hij vooral - om niet te zeggen uitsluitend - persoonlijke films draait. Three Thousand Years Of Longing is misschien wel zijn meest persoonlijke, zelfs al is het een adaptatie van het in 1994 verschenen kortverhaal The Djinn In The Nightingale’s Eye van de Britse schrijfster A.S. Byatt. Toen Miller het verhaal las, was het zozeer liefde op het eerste gezicht dat hij zelf de filmrechten kocht. Samen met Nick Enright - met wie hij Lorenzo’s Oil schreef - begon hij aan de bewerking ervan, zij het nog niet met het oog op een onmiddellijke verfilming. Na de dood van Enright in 2003 bleef het project lange tijd onaangeroerd, en uiteindelijk schreef Miller het scenario samen met zijn dochter Augusta. Zoals dat wel meer gaat met passieprojecten met een lange preproductieperiode kwam het groene licht er in de nasleep van een commercieel succes - in Millers geval dat van Mad Max: Fury Road. In plaats van zich meteen op de in 2024 verwachte prequel Furiosa te gooien zag Miller de kans schoon om eindelijk zijn djinn-film te maken.

Een film die de kracht van verhalen eert en ook inkijk biedt in de krochten, bochten en boulevards van smachtend verlangen en onsterfelijke romantiek. Geen plaats hier dus voor woestenijoorlogen in een door olie- en waterschaarste geplaagde maatschappij. Maar wel voor … tja, voor wat eigenlijk. Hoe poëtisch het uitgangspunt van Three Thousand Of Years Of Longing ook mag zijn, Miller toont vooral een hand die hij overspeelt. De visuele omkadering in het eerste uur mag dan wel somptueus zijn, ze voelt her en der ook gratuit aan. Wat doen die twee (buitenaardse) monsters daar eigenlijk op een bepaald moment? En waarom zit er zo weinig poer in de centrale romance tussen Tilda Swinton en Idris Elba daar hun tête-à-tête toch het ankerpunt van de film vormt?

Swinton kruipt in de huid van de ietwat mensenschuwe narratologe Alithea die de wereld rondreist om lezingen te geven over de universele kracht van verhalen, zowel uit mythologisch als uit wetenschappelijk oogpunt. De waarde van woorden en letters, er valt inderdaad een lans voor te breken. Elba is een niet bij naam genoemde Djinn die in Alithea’s hotelkamer in Turkije plots uit de fles komt. Doe drie wensen zodat ik niet meer terug in die fles moet, spreekt de djinn. Helaas voor hem heeft Alithea geen nood aan drie wensen. Waarop hij haar vertelt hoe hij tot drie keer toe verbannen werd in zijn fles nadat er geen of foute wensen werden uitgesproken. Miller visualiseert die verhalen met veel aplomb en als kijker zit je het eerste uur plots in de legendes van de koningin van Sheba, het rijk van sultan Suleiman de eerste die zijn zoon liet vermoorden en de manipulaties van de Ottomaanse sultan Murad IV die zich liet kenmerken door een nogal brutale heerschappij. Als bonus krijg je ook nog te zien hoe de djinn heel dicht kwam bij een sterfelijk leven aan de zijde van zijn grote liefde ergens in de negentiende eeuw. En het is vooral die laatste getuigenis die Alithea overstag laat gaan en haar doet besluiten om te kiezen voor een leven aan de zijde van de djinn die haar door zijn eeuwenoude wijsheid allesverslindende passie laat ervaren.

Miller weet zijn adaptatie van A.S. Byatts literair stuk vooral boeiend te houden tijdens de reconstructie van de verhalen die Elba vertelt. Verdwaalde monsters ten spijt slaagt hij er aanvankelijk wel in om - zij het vaak CGI-opzichtig - te begeesteren en te verrassen. Maar die tierlantijnen verhinderen niet dat de film verzandt in een kille en academische brij. Het verlangen dat Swinton en Elba bindt wordt zelden tastbaar, laat staan dat ze gaten in het doek of scherm brandt. Wat van Three Thousand Years Of Longing in de eerste plaats een richtingloze reis maakt naar een etherische schoonheid die zich niet weet te manifesteren, en daarbij de aanlegsteiger mist waaraan de flamboyante sprookjesingrediënten en de stugge werkelijkheid elkaar echt in het hart zouden moeten raken.

Een gemiste kans, een interessante mislukking … noem het zoals je wil, maar met een regisseur aan het roer die in zijn eigen ambitie verdwaalt is het niet verwonderlijk dat grote delen van het publiek ook het noorden - en misschien zelfs nog andere windstreken - zullen verliezen. En dit verkopen op een affiche met blockbusterallures met bovenaan de melding From The Director Of Mad Max Fury Road … het kluitje en het riet zijn niet veraf.

Toch is er naast de cinefiele nieuwsgierigheidsfactor nog een goede reden om dit epos over onsterfelijk verlangen aan het filmmenu toe te voegen: de betoverende, afwisselend melancholische en avontuurlijke score van Tom Holkenborg die de beperkingen van de film moeiteloos overstijgt. Of hoe het in een film die over woorden en beelden gaat uiteindelijk de klank is die met de meeste pluimen mag gaan lopen.