De derde keer is tromgeroffelwis en paukenslagwaarachtig de goede keer voor de Ierse cineast annex scenarist annex theatermaker Martin McDonagh. Na zijn geslaagd langspeeldebuut “In Bruges” en de minder geslaagde opvolger “Seven Psychopaths” drukt hij op alle juiste knoppen voor “Three Billboards Outside Ebbing, Missouri”. Zonder twijfel de meest in het oog springende intrigerende titel van dit jaar, en meteen ook een meesterwerk van het zuiverste water. Jawel, die worden nog gemaakt.

McDonagh toonde in zijn eerste twee worpen al zijn talent voor vaak hilarisch-onderkoelde dialogen die meestal in scherp contrast staan met het sluimerend geweld dat zijn scenario’s kleurt. Wat van hem - zeker na “Seven Psychopaths” - zowat de Ierse Tarantino maakte. Al dekt die vlag de lading eigenlijk niet: McDonagh stopt steeds een fikse dosis menselijkheid in zijn verhalen en de humor vloeit in de eerste plaats voort uit een diepere tragische onderlaag. En dat is in “Three Billboards” zeker niet anders.

Frances McDormand toont haar Oscarwinnend talent als Mildred Hayes, een gegriefde moeder die niet te spreken is over het feit dat het hoofd van de politie in Ebbing een jaar na de verkrachting en moord van haar tienerdochter nog geen doorbraak in de zoektocht naar de dader(s) kan melden. In een opwelling huurt ze drie ongebruikte billboards op een invalsweg naar Ebbing waarin ze onomwonden de vraag stelt aan chief Willoughby (Woody Harrelson) waarom dit zo is. De boodschap op de reclameborden zet het stadje in rep en roer – ironisch genoeg misschien zelfs meer dan de moord op McDormands dochter deed. Mede- en tegenstanders van het lokale politiekorps uiten zich, McDormand wordt ei zo na een paria, de woelige relaties met haar tienerzoon en ex kolken als nooit tevoren en ook de verstandhouding tussen Harrelson en de heethoofdige deputy Dixon (Sam Rockwell) komt in een nieuw daglicht te staan.

Op zich een helder en duidelijk geconstrueerd verhaal, zij het een dat nergens in vlakke emoties of introspectief navelgestaar vervalt. Net omdat McDonagh countert met humor die steeds de karakteriële zijde van de personages verrijkt en dus steeds een doel dient. De terminale kanker van Harrelson hengelt niet naar sentiment, maar maakt integraal deel uit van de plot. Net zoals alles en iedereen dat doet: de handelingen van bijfiguren zoals McDormands zoon (Jason Hedges) en haar ex (John Hawkes) en zijn negentienjarige vlam, de dorpsdwerg (Peter Dinklage), Harrelsons weduwe (Abbie Cornish) en zelfs de man die de reclameborden beheert (Caled Landry Jones) blijken uiteindelijk allemaal een invloed te hebben op het ronduit fantastisch slot waarin de tragiek en de humor van “Three Billboards” elkaar recht in het hart treffen.

Zelfs tijdens de meest dijenkletsende momenten (en er zijn er nogal wat), blijft de tragiek van McDormands personage constant aanwezig. Haar woede is tastbaar, haar rebellie lovenswaardig en haar fouten vergeefbaar. Het op zich al meesterlijke script krijgt definitief eeuwigheidswaarde door de uniforme schot in de roos-vertolkingen. Dit mag dan wel McDormands film zijn, er is geen enkele valse noot te bespeuren bij de rest van de cast. Rockwell excelleert als idiote racist wiens krakende hersenschors hoorbaar is telkens hij iets zegt of denkt, en Harrelson bewijst eens te meer dat er een fijn karakteracteur in hem schuilt. Voorts is het vooral smullen van John Hawkes als kortelontmacho en Peter Dinklage als laconieke dwerg die aan het vasthouden van een ladder een diepromantische ondertoon weet mee te geven. Ach wat, alles en iedereen is af en top.

Kortom, “Three Billboards Outside Ebbing, Missouri” is zowel op het vlak van regie, script als vertolkingen ronduit geniaal. Eentje die tot elf gaat met andere woorden. Gaan kijken is de boodschap. 

Gezien op het Filmfestival van Gent.