De Brit James Marsh verdeelt netjes zijn tijd tussen het regisseren van speelfilms en het in goede banen leiden van documentaires. Dusver heeft hij het meest succes met zijn docu’s: zowel “Man On Wire” als “Project Nim” zijn regelrechte aanraders. Voor “Man On Wire” (een reconstructie van de exploten van de Fransman Philippe Petit die in 1974 over een ijzeren draad tussen de torens van de Twin Towers in New York liep) won hij zelfs een Oscar voor beste documentaire. Indien nog niet gezien, die achterstand zo snel mogelijk inhalen, je zal er geen spijt van krijgen. Bij zijn fictiewerk is het vooralsnog zoeken naar een titel die echt onder de huid kruipt. Met het IRA-drama “Shadow Dancer” komt hij in elk geval aardig in de buurt.

“Shadow Dancer” is gebaseerd op de debuutroman uit 1998 van de journalist/auteur Tom Bradby. Tussen 1993 en 1996 was Brady voor de Britse zender ITN correspondent in Ierland, en was er vanop de eerste rij getuige van de strijd tussen de katholieken en protestanten en het moeizame vredesproces tussen beide partijen. Hij wist dus waar hij de mosterd haalde voor zijn debuutroman. Later zou Bradby nog afreizen naar het Midden-Oosten en Jakarta, waar hij gewond raakte bij een demonstratie tussen de politie en demonstranten. Later zou hij voor ITN alle nieuws rond het koningshuis verslaan.

Centraal in “Shadow Dancer” staat het gezin McVeigh. Sinds jaar en dag zijn ze actief in het IRA, en bloedvergieten voor de goede zaak is hen niet vreemd. In de proloog zien we hoe het noodlot toesloeg in de jaren zeventig, en hoe het komt dat de McVeighs de kant kiezen van het IRA. Een sprong in de tijd brengt ons naar 1993: Colette McVeigh (een imponerende Andrea Riseborough) is uitverkoren om een bomaanslag te plegen in een metro in Londen. Op het laatste moment trekt ze haar staart in, en wordt daardoor opgemerkt door de inlichtingendienst MI5. Ze wordt opgepakt door agent Mac (Clive Owen) die haar adviseert om tegen haar familie in te gaan en informatie door te spelen naar de Britten. Enkel op die manier kan ze de toekomst van haar zoontje Mark vrijwaren. Op het thuisfront komt Colette ook in nauwe schoentjes te staan: de leiders van het IRA willen weten waarom de aanslag is mislukt, en beginnen te vermoeden dat Colette niet is opgewassen tegen haar taak. Dus stemt Colette er mee in om het doen en laten van haar broers Gerry (Aidan Gillen) en Connor (Domnhal Gleeson) door te spelen aan Mac. Een beslissing die uiteraard niet zonder gevaar is. Mac zit trouwens eveneens tussen twee vuren: hij ontdekt dat zijn oversten hem niet van al hun beslissingen op de hoogte brengen en dat hij maar een pion in een veel groter spel is. De zaak wordt extra ingewikkeld als hij verliefd wordt op Colette.

James Marsh ziet “Shadow Dancer” overduidelijk als een stevige thriller, maar hij schenkt evenveel aandacht aan de actiescènes als aan de innerlijke emoties van zijn personages. De actie is trouwens heel secuur gefilmd: eerder ingetogen dan Hollywoodiaans, maar net daarom treft Marsh doel. Wat niet altijd nodig was, is Marsh’s keuze om alles vaak bewust ambigu te houden, en nogal wat verhaalwendingen vatbaar te maken voor meer dan een interpretatie. Nochtans is “Shadow Dancer” niet echt een film die daarom vraagt. Al was het maar omdat de openstaande vragen op het eind het echte meeleven in de weg staan. Ook het personage van Mac is iets te enigmatisch: de helft van de tijd is het gissen achter zijn beweegredenen, en dat contrasteert wat met de helderder uitgetekende Colette.

Wie geen boodschap heeft aan de thrillermachinaties, kan “Shadow Dancer” gelukkig bekijken als boeiend karakterdrama. In die optiek is het minder belangrijk te weten wie op het eind wie bij zijn pietje heeft en is het door Riseborough mooi neergezette personage van vrouw die moet kiezen tussen haar familie of haar veiligheid de echte lijm. Ook nog positieve punten voor de treffende jarennegentigaankleding: wie fan is van getokkel op slijkkleurige computers zoals die twee decennia terug het neusje van de zalm vormden, kunnen hier zonder schroom en schaamte hun nostalgische fetisj voederen.

Gezien op het 39e Filmfestival van Gent (2012).