Elk jaar zijn ze wel van de partij. Dappere Oscargenomineerde acteurs of actrices waarvan je vooraf weet dat hij of zij zo goed als zeker dit zal te horen krijgen: ‘merci om er te zijn, passeer eens een paar keer langs het buffet, goed voor je eigen marktwaarde wel die nominatie, maar je wist toch dat je niet ging winnen hé.’ Mag zich opmaken voor dit scenario in maart: Colman Domingo, genomineerd voor de mannelijke hoofdrol en meteen ook de titelrol in Rustin. En Jeffrey Wright mag waarschijnlijk mee schuifelen naar het buffet voor zijn nominatie voor American Fiction. Net iets teveel concurrentie dit jaar. Aan AMPAS de eer, het lef en het genoegen om de intro te ontkrachten, uiteraard.

Kleine kans dus dat Domingo een dankwoord zal mogen voorlezen, maar opvallend is zijn nominatie zeker. Hij is zelfs krachtiger dan de film waarin hij te zien is, want Rustin gaat soms kort door de bocht, wars van alle goede bedoelingen en de historische vuist op tafel.

Focuspunt van de prent is de March on Washington die op 28 augustus 1963 ruw geschat tweehonderdvijftigduizend vreedzame (Afro-Amerikaanse) betogers naar de National Mall – de strook tussen het Capitool en het Washington Monument – wist te lokken om voor hun rechten te pleiten. En hun verplaatsing beloond hoorden met Martin Luther Kings iconische I Have a Dream-speech, gehouden op de trappen van het Lincoln Memorial. Door Kings charisma en door de eeuwigheidswaarde van zijn woordenstroom denken velen bij die volksverhuizing meteen aan MLK, maar de grote bezieler van de mars was eigenlijk Bayard Rustin. Een geëngageerd activist die geen blad voor zijn mond nam en zich niet gemakkelijk in een hoek liet wegduwen. Mede daardoor lag hij vaak in de clinch met onder andere de Afro-Amerikaanse burgerrechtenbeweging NAACP of vadsige politici. Hij mocht dan wel goed bevriend zijn met King, Rustin was niet overal geliefd. Dat kwam niet alleen door zijn tegendraads karakter. Hij was ook een uitgesproken homoseksueel, en dat lag voor veel van zijn ‘medestanders’ moeilijk. Zozeer zelfs dat op een bepaald moment het gerucht werd verspreid dat hij en King een seksuele relatie hadden.

Regisseur George C. Wolfe – van het heel fijne Ma Rainey’s Black Bottom, ook al met Domingo – probeert in zijn biopic al die facetten van Rustins leven te duiden, en levert zo een film af die pleit voor tolerantie, rassengelijkheid en seksuele acceptatie. Gezien de historische context van het script, zou het raar geweest zijn indien hij dat niet had gedaan. Maar toch heb je zelden het gevoel dat je met Rustin een echt stevige brok cinema krijgt voorgeschoteld. Lering zal je krijgen, vermaak minder. De talrijke dialoog- en discussiescènes hebben apart bekeken zeker charisma en schwung, maar vormen zelden een urgent geheel. En de nadruk op Rustins homoseksualiteit is ook iets te alomtegenwoordig. Zozeer zelfs, dat Wolfe een weinig strak uitgewerkte subplot rond Rustins twee homoseksuele minnaars (eentje blank, eentje zwart) in de scenarioscharnieren verwerkt. En dan zijn die twee ook nog volkomen fictieve personages.

Dat Domingo met de film aan de haal gaat, is een feit. Zijn passie en verve verdienden echter een kijkstuk dat beter in balans was. Al heeft hij geen reden tot klagen, daar hij zich in 2023 ook met The Color Purple in de kijker wist te acteren. Rustin is wel een logische en treffende keuze als eerste door Barack en Michelle Obama via hun productiemaatschappij Higher Ground meegefinancierde Netflixfilm. Zeker zo, omdat Barack vanuit zijn presidentiële hoedanigheid in 2013 postuum de Presidential Medal of Freedom uitreikte/opdroeg aan de in 1987 overleden Rustin.