Nymphomaniac (Vol. 1)

Goed
Nymphomaniac (Vol. 1)
2013
01/01/2014
langspeelfilm
117 minuten
drama

verdeler

ABC ABC

acteur/actrice (15)

Charlotte Gainsbourg Charlotte Gainsbourg →  Joe
Stellan Skarsgard Stellan Skarsgard →  Seligman
Christian Slater Christian Slater →  Joe's Vader
Jamie Bell Jamie Bell →  K
Shia Labeouf Shia Labeouf →  Jerôme
Uma Thurman Uma Thurman →  Mevouw H
Willem Dafoe Willem Dafoe →  L
Connie Nielsen Connie Nielsen →  Joe's Moeder
Udo Kier Udo Kier
Stacy Martin →  Joe op jonge leeftijd
Mia Goth →  P
Jean-Marc Barr
Caroline Goodall
Kate Ashfield
Saskia Reeves

regisseur (1)

Lars Von Trier Lars Von Trier
Nymphomaniac (Vol. 1)

Schandaalfilms: de edele filmkunst zou niet half zo interessant zijn zonder. Iets wat Lars von Trier als geen ander beseft. Met “Nymphomaniac” – aangekondigd als een pornofilm met professionele acteurs – is hij alvast niet aan zijn tegen schenen schoppend proefstuk toe. Lekker tegendraads is dan weer de vaststelling dat het schandaal vooral in de perceptie van de marketing en de kijker leeft: qua blote shocks blijkt “Nymphomaniac” (althans in dit eerste deel) zelfs eerder aan de softe kant, en is het vooral het menselijk aspect van nymfomanie en seks dat het meest aan bod komt. Al kan dat veranderen in de aangekondigde vijf uur durende hardcore director’s cut die later dit jaar op het filmfestival van Berlijn in première gaat. von Trier is naar het schijnt trouwens fel gekant tegen de ingekorte versie, en wil enkel de volledige versie van meer dan vijf uur verdedigen.

Nymfomane van dienst is Joe (Charlotte Gainsbourg) die op een avond hevig bloedend in een steeg wordt gevonden door de oudere man Seligman (Stellan Skarsgard). Joe wil niet dat hij de politie of een ambulance belt, en aangezien hij haar niet wil achterlaten neemt hij haar mee naar zijn appartement. Daar krijgt ze een kop thee en besluit Joe om Seligman deelgenoot te maken in haar levensverhaal. Ze waarschuwt hem dat ze een nymfomane is en dat ze heel wat mensen bewust en onbewust heeft gekwetst.
Von Trier deelt zijn prent op in acht hoofdstukken, waarvan we er in Volume 1 vijf te zien krijgen. In 'The Complete Angler' zien we Joes ontluikende seksualiteit als kind en als vroegrijpe tiener die op een trein mannen bewust uitdaagt om seks met haar te hebben op het toilet. In 'Jerôme' 'ontmoet ze een man die de echte liefde van haar leven zou kunnen zijn, wat meteen haar notie over vrije seks op de helling zet. In 'Mrs. H' zijn we er getuige van hoe haar gewetensloze sekscapades invloed hebben op de gezinnen van haar mannelijke prooien. In 'Delirium' gebruikt ze seks als steun en toeverlaat wanneer haar vader in zijn ziek- en sterfbed ligt. En in 'The Little Organ School' vertelt Joe hoe ze haar tijd verdeelt tussen verschillende mannen, en hoe iedereen haar op een totaal andere manier kan overweldigen totdat ze samen als het ware een perfecte harmonie vormen. In Volume II (releasedatum 29 januari – en naar verluidt minder speels en veel donkerder en brutaler) gaat Joes verhaal verder met 'The Eastern And The Western Church (The Silent Duck', 'The Mirror' en 'The Gun'.

Nymphomaniac (Vol. 1)

Lekker veel seks en bloot, denk je ?  Niet echt. Von Trier wisselt de flashbacks af met bewust hoogdravend gepalaver over onder meer de edele kunst van het vliegvissen, Edgar Allan Poe, Pythagoras, Bach en Fibonacci. Niet echt iets dat hij vooraf liet doorschemeren tijdens zijn slim uitgekiende marketingcampagne met orgasmeposters en van bloot doordrenkte trailers. Wie toch met regenjasintenties naar de bios trekt, moet het doen met zo’n kwartier gerampetamp, en krijgt – in wat misschien wel von Triers meest hilarische stamp in de ballen is – zelfs een montage van penissen in alle kleuren en maten te verwerken.

Niet zozeer porno staat centraal, maar seks. In al zijn vormen: als wapen, als kick, als ziekte, als steun, als gewoonte, als uitlaatklep, als iets moois, als iets vies … Zij het geconcipieerd op zijn von Triers, wat van het eerste deel van “Nymphomaniac” een afwisselend moeilijk te doorgronden, intrigerende, verrassende, tegendraadse en bij vlagen zelfs lachwekkende kijkervaring maakt. Geen makkelijke kost dus. Het cinematografisch vernuft van von Trier zorgt echter alweer voor een prent die geen enkele rechtgeaarde cinefiel links kan laten liggen. Sommige delen van “Nymphomaniac” zijn immers schitterend geregisseerd: de openingsscène waarin von Trier heel traag op zoek gaat naar de gekwetste Joe maakt van filmische arrogantie een kunst en de splitscreenmontage op het eind is van een expliciete schoonheid.

Nymphomaniac (Vol. 1)

Opvallend is dat dit eerste deel niet zozeer toebehoort aan Gainsbourg, maar aan debutante Stacy Martin die Joe op jonge leeftijd vertolkt en laat zien dat ze geil en kwetsbaar acteren onder de ranke knieën heeft. Andere opvallende vertolkingen zijn er van Christian Slater als Joes vader (een bewijs dat hij toch eigenlijk zijn talent verkwanselt in de stupide Z-titels waarmee hij momenteel grotendeels de boterham verdient), Uma Thurman als een hilarisch-hysterisch reagerende bedrogen echtgenote en Shia LaBeouf als de steeds wederkerende man in Joes leven. Geen enkele van de professionele acteurs had trouwens echt seks voor de camera’s: die disclaimer staat zelfs op de eindgeneriek te lezen! von Trier verving de acteurs door in de pornowereld actief zijnde body doubles, zorgde voor valse genitale delen of foefelde met CGI tijdens de close ups in de hijg- en zweetscènes.

Blijf natuurlijk het coitus interruptus-aspect: door het vier uur durende “Nymphomaniac” in twee delen van twee uur uit te brengen, mis je de natuurlijke flow van de narratie die eigenlijk als een geheel is opgevat. En blijf je op het eind toch wat op je honger zitten. Vier uur is niet meteen een onoverkomelijke zit, en de beslissing om de prent in twee delen te hakken is enkel uit puur commercieel standpunt te vergoelijken. En dan nog. Een definitief oordeel over “Nymphomaniac” komt er pas na de release van (Vol. 2) – als voorspel op wat ongetwijfeld één van de meest over de tong gaande films van 2014 zal zijn, stelt (Vol. 1) alvast niet teleur.

Alex De Rouck


Synopsis

Een even waanzinnig als poëtisch relaas over het erotische parcours van een vrouw, vanaf haar geboorte tot aan haar 50e levensjaar, verteld door het hoofdpersonage van de film, een zelf verklaarde nymfomane. Op een koude winteravond wordt Joe (Charlotte Gainsbourg), in elkaar geslagen en achtergelaten in een donkere steeg, gevonden door de charmante, erudiete vrijgezel Seligman. Hij neemt Joe mee om haar wonden te verzorgen. Eenmaal thuis luistert hij aandachtig naar Joe die in 8 hoofdstukken haar erotische levensverhaal met hem deelt en daarbij haar diepste geheimen blootgeeft.

Zal in twee delen uitgebracht worden (tweede deel op 29 januari 2014).