We zien het nog zo voor ons. Lars Von Trier die op een persconferentie het engagement uit Nicole Kidman sleurt dat ze ook aan de opvolger van Dogville haar medewerking zal verlenen. Uitzonderlijk toch wel en misschien niet echt gemeend zo blijkt nu. Allicht 'gespeeld', alhoewel... het leek echt. Maar dat moet natuurlijk voor een goede actrice. Wat het struikelblok geweest is voor het feit dat Kidman vervangen werd door Bryce Dallas Howard (en zij niet alleen, een flink stuk van de cast is anders) weten we niet, feit is dat Ron's dochter een waardige opvolger is gebleken voor de Australische Kidman.

Manderlay ligt in het verlengde van Dogville. Zelfde concept, zelfde stijl, zelfde aanpak, alleen andere acteurs als het ware. Het korte inzoomen, de 'hangar' als belangrijkste/enige locatie, het ontbreken van muren, deuren, water en een cast die er desondanks toch in slaagt om het in onze verbeelding tot leven te wekken, we zagen het eerder al in Dogville. En om eerlijk te zijn, het is tof om er een vervolg op te zien te krijgen.

Manderlay speelt zich af in 1933 en telt 8 hoofdstukken. Grace en haar vader houden een halte aan Manderlay en komen er tot de vaststelling dat de kleine leefgemeenschap nog steeds onder het juk van de slavernij leeft. Mam is de drijvende kracht achter het systeem van uitbuiting en machtsmisbruik, 'die oude duivelin' genoemd wanneer ze haar laatste levensadem uitblaast net op het ogenblik dat Grace aan haar ziektebed verschijnt. Grace gaat niet in op het verzoek van de grijze dame om het boek dat onder haar matras verscholen zit te vernietigen maar ze besluit om zelf in te grijpen in Manderlay. Tot ongenoegen van haar vader (Willem Dafoe, kan niet beter zijn dan James Caan van vroeger natuurlijk) die de wens van zijn dochter om er achter te blijven respecteert, zij het met tegenzin. Grace krijgt er zelfs Joseph en enkele gewapende gangsters bovenop. Joseph is advocaat en heeft dus wel wat recht te zetten in Manderlay waar ondanks de afschaffing van de slavenarbeid 70 jaar geleden de tijd op dit vlak schijnt stilgevallen te zijn.

'Miss Grace' zorgt voor een onmiddellijke afschaffing van het systeem van vroeger en gaat de bewoners van Manderlay bijbrengen wat democratie is. Iedereen krijgt meer vrijheden, meer rechten en minder plichten. Maar het zorgt voor een evolutie zoals Grace die niet had verwacht. Want kunnen de zwarte slaven van vroeger wel omgaan met hun nieuwe vrijheden? En zijn er zaken die buiten de democratische (stem-)principes vallen ?

Manderlay laat zich niet gemakkelijk plaatsen tussen het algemene filmaanbod. Want ook nu weer is deze film anders, even anders als Lars Van Trier eigenlijk is als regisseur. Maar het is een geslaagde, (Filmfreak) stermatig bekeken zelfs een betere film dan de eerste.

Als extra staan twee stukjes interview op deze dvd, één met Rik Launspach - een Nederlandse acteur die in de film een bijrol vertolkt - en één met Jack Stevenson, een soort Trier-kenner als het ware. Launspach heeft het voornamelijk over de filmmaker en zijn manier van werken. Verder somt hij ook enkele verschillen op met de Amerikaanse manier van filmmaken en 'andere films'. Het interessantst in Stevensons stukje is de herkomst van 'Von' in de naam van de regisseur wat aangeeft hoe waardevol dit extra is.
En dan is er nog de documentaire The Road to Manderlay natuurlijk, een algemeen extra dat heel breed gaat qua inhoud. In zekere zin een stuk 'Behind the Scenes', maar ook Von Trier komt aan het woord, naast verschillende leden van cast en crew. Heel opmerkelijk en sterk hier is het stukje waar Von Trier Bryce Dallas Howard voorbereidt en als het ware gevoelsmatig klaarstoomt voor een bijzonder emotionele scène. Het bewijst dat filmmaken ook heel intens kan zijn.