In de reeks ‘had hij het zelf niet gezegd, we zouden het niet hebben geweten’: de Italiaanse regisseur Emanuele Crialese is als meisje geboren. Met dat nieuws kwam hij verrassend gendergewijs uit de kast toen hij in september 2022 zijn vierde langspeler L’Immensità voorstelde op het festival van Venetië. Een grotendeels autobiografische film zelfs, waarin hij zijn meisje-jongen-jeugdjaren uit de doeken doet.

Al is L’Immensità meer dan zomaar het portret van een jonge tiener in seksetwijfel: het is in de eerste plaats het portret van een getroebleerd gezin in het Rome van het begin van de jaren zeventig, en bij uitbreiding vooral ook dat van een getroebleerde moeder. Het is dan ook geen toeval dat een close-up van Penélope Cruz – die bewijst dat je als Spaanse ook een Italiaanse diva kan zijn – de officiële internationale filmposter siert. Het gezin is getroebleerd door de vaak harde verstandhouding tussen Cruz en haar echtgenoot (Vincenzo Amato). Hij is de scheefpoepende macho die zijn vrouw als onderdanig beschouwd, zij een goedlachse diva met moeder Maria-allures die zich wentelt in haar onderdanigheid en tegelijkertijd alles over heeft voor haar drie kinderen, waarvan de oudste dochter Adriana (Luana Giuliani) zich eerder zoon Adri voelt.

Crialese put voluit uit zijn herinneringen en uit de zwart-wittelevisietijdsgeest. Wat naast een heel persoonlijke bij tijd en wijlen ook een begeesterende film oplevert. Maar Crialese neemt wat teveel hooi op de vork: hij raakt veel aan, maar werkt niet alles af. Het overspel van de vader wordt gedegradeerd tot een voetnoot, de opname van de moeder in een instelling – hetgeen in het echt trouwens niet is gebeurd – lijkt een afgezwakt terzijde. Crialese zorgt voor extra opsmuk met fantasievolle muziekscènes waarin Cruz haar divaschap voluit mag cultiveren door te shaken op klassieke Italiaanse orkesthits van onder andere Adriana Celentano, Raffaella Carrà en Gianni Morandi. Op het vlak van sfeerbeheer hoeft Crialese maar weinig bij te leren in L’Immensità en dat trekt hij vooral door in de scènes waarin het kattenkwaad van de kinderen primeert: buiten spelen was toen nog echt buiten spelen, volwassenen ambeteren was toen nog echt volwassenen ambeteren.

Schone scènes in een film die niet echt tot op het bot gaat, en daardoor eerder goede punten scoort als een losse verzameling Scènes uit een kinderleven dan als voltijds pakkend drama. Om het in automobieltermen te schrijven en te lezen: Crialese filmt teveel met de handrem op, maar hij draait wel mooi de ruiten open.