Iedere patriottisch aangelegde filmfan hoopte in het voorjaar van 2012 dat Michael R. Roskam het podium van het Hollywood and Highland Center Theatre mocht bestijgen om er de “Rundskop”-Oscar voor beste 'foreign language film' in ontvangst te nemen. Het mocht echter niet zijn, daar luis in de pels “A Separation” van Iraniër Asghar Farhadi met de prijs naar huis mocht. Veel was daar niet tegen in te brengen: hoe sterk “Rundskop” ook was en is, je kan moeilijk beweren dat er met “A Separation” geen knappe filim had gewonnen.

Farhadi stelde dit jaar in Cannes zijn opvolger “Le Passé” voor. Zijn eerste Franse/Europese coproductie is meteen zijn meest toegankelijke film voor een Westers publiek. De vrouwelijke hoofdrol wordt vertolkt door Bérénice Bejo (“The Artist”) die in extremis Marion Cotillard verving die door tijdsgebrek en overlappende opnames verstek moest laten gaan, de mannelijke hoofdrollen door Ali Mosaffa en Tahar Rahim (“Un Prophéte”).

Net als in “A Separation” mikt Farhadi opnieuw op de constructie van een gezin om zijn verhaal over te vertellen. Iraniër Ahmad (Mosaffa) komt naar Parijs om er de echtscheidingsprocedure met zijn ex Marie (Bejo) af te ronden. Het echtpaar heeft elkaar in geen vier jaar gezien, en Marie heeft intussen een relatie met Samir (Rahim). Samirs vrouw ligt reeds acht maand in coma na een mislukte zelfmoordpoging en hij heeft uit dat huwelijk een zoon. Marie heeft ook twee dochters (nog stammend uit een relatie die aan die met Ahmad voorafging), en de oudste daarvan ziet het niet zitten dat Marie een relatie heeft met Samir. Ze loopt veelvuldig van huis weg en ook Samirs zoon Fouad is niet echt opgezet met de krijtlijnen van het nieuw samengestelde gezin in een Parijse voorstad. De (tijdelijke) komst van Ahmad maakt de situatie er trouwens niet beter op, zeker niet als er geheimen uit Maries verleden de kop opsteken.

Farhadi focust ditmaal niet zozeer op een ruimere maatschappelijke context waarin hij bijvoorbeeld de Iraanse politiek en samenlevingsproblemen kadert, en extrapoleert het gezin niet naar metaforen: het zijn in de eerste plaats personages van vlees en bloed en “Le Passé” kan je zeker zien als een familiedrama zonder meer. Knap is dat alle problemen ontstaan uit een verlangen van de personages om uit een vorige malaise te geraken. Marie hoopte dat de relatie met Samir een nieuwe start kon betekenen voor haar en haar kinderen na de breuk met Ahmad, maar de situatie wordt nog erger omdat Samir zijn eigen problemen meetorst, waarop die van haar terug groter worden.

Je kan “Le Passé” met wat kwade wil bekijken als een soort intellectuele soap opera, maar Farhadi gaat uiteraard voor de teneur van een zo realistisch en sober mogelijk in beeld gebracht psychologisch karakterdrama. Daarvoor is vooral het personage van Ahmad (en de ietwat enigmatische vertolking van Ali Mosaffa) belangrijk. Zijn personage vormt van meet af aan het grootste raadsel, en wordt slechts gradueel echt in de plot betrokken. Mosaffa’s vertolking van een man die niet meteen in zijn kaarten laten kijken maar wel primordiaal blijkt voor Maries (on)geluk is de lijm die alles samenhoudt. Waarmee we geenszins de subtiele vertolking van Bérénice Bejo willen minimaliseren. Of die van de Belgische Pauline Burlet als Bejo’s opstandige dochter.

Extragewijs doet deze uitgave het met een interessante making of. Daarin wordt niet zozeer dieper ingegaan op het verhaal, maar wel op de manier waarop Farhadi bijna als een toneelregisseur tewerk ging en de acteurs inspireerde om zelf hun eigen karakters in te kleuren. Ook de taalbarrière (Farhadi spreekt amper Frans) die voor een extra moeilijkheid zorgde tijdens de opnames komt aan bod. Interessant om te zien hoe de synergie tussen regisseur en cast één van de hoofdredenen is waarom “Le Passé” zich een geslaagde film mag noemen.