Het heeft er een hele tijd naar uitgezien dat de hyperkinetische Guy Ritchie met Layer Cake zijn derde gangsterprent zou draaien. Afgaand op het resultaat had het perfect gekund: net als Lock, Stock and Two Smoking Barrels en Snatch is dit een veelgelaagd maffiaverhaal waarin de hoofdpersoon zich in heel wat gewelddadige bochten moet wringen wil hij ongeschonden de eindstreep halen. Producent van die twee prenten is Matthew Vaughn, die de rechten van de roman Layer Cake kocht nadat Ritchie zijn interesse liet blijken. Ritchie verliet echter het project omdat hij tijd wou spenderen aan een ander, meer persoonlijk project, Revolver. Vaughn besloot dan maar om zelf zijn kans te wagen als regisseur, omdat hij toch al heel veel storyboards voor de film had ontworpen. Tot zijn verbazing kreeg Vaughn de steun van geldschieter Sony Entertainment om als onervaren broekje met enkel maar producercredits achter zijn naam de film te regisseren. Vaughn zal waarschijnlijker nog verbaasder zijn geweest toen Fox hem uitkoos om X-Men 3 te draaien. Helemaal verwonderlijk is het allemaal niet, want Vaughn bewijst stilistisch zijn mannetje te kunnen staan. Zijn regie is veel 'Amerikaanser' dan die van Ritchie die vaak nogal rommelig te werk gaat. Vaughn citeert Michael Mann en Brian De Palma als zijn voorbeelden. Hij steekt zijn inspiraties alvast niet onder stoelen en banken - van Mann leende hij het oog voor stadsdetail en uitzinnige locaties (let op de supergrote hangar of de brug boven een drukke snelweg) en van De Palma pikte hij zowaar het slot uit een heel bekende film van de maestro...

Toch blijft Layer Cake verwant met het universum van Ritchie. Vaughn maakt ook gebruik van een veellagige flashbackstructuur, waarin we op het scherm zien wat de personages vertellen en niet alle verhaalstukken worden van bij het begin prijsgegeven. Maar Vaughn trekt (een paar kleine scènes niet te na gesproken) niet noodzakelijk de kaart van tekenfilmgeweld of mesjogge karakters. Layer Cake is een meer bezadigde gangsterfilm, en ook volwassener in acteursregie. Zo bevolkt Ritchie zijn universum vaak met echte gangsters (om over Vinnie Jones nog maar te zwijgen), terwijl Vaughn duidelijk de voorkeur geeft aan echte acteurs. En met Daniel Craig (vooral bekend als de lafhartige snoodaard uit Road to Perdition) heeft hij ook een protagonist gevonden die zich nestelt in een 'coolheid' waar zelfs Steve McQueen jaloers zou zijn op geweest. De hoofdpersoon in Layer Cake is een drugsdealer waarvan we de naam nooit te weten komen (xxxx staat er op de eindgeneriek). Hij heeft voor zichzelf een paar regels uitgedokterd die hem in staat moeten stellen te overleven in de grootstadsmaffiajungle: nooit uit het oog verliezen wie de vijand is, de leverancier altijd direct betalen, nooit in contact komen met de eindgebruiker, … Het blijkt uiteindelijk allemaal gemakkelijker gezegd dan gedaan, want xxxx krijgt 'door onvoorziene omstandigheden' af te rekenen met onder andere een Servische huurmoordenaar met als specialisatie onthoofdingen, een bende nukkige drugshandelaars in spe die xtc-pilletjes opslaan op de bloemenmarkt van Aalsmeer, een verdwenen tienermeisje dat hij willens nillens moet opsporen, verraad, dubbelverraad, een bloedgeile blondine en vooral heel wat kunst- en vliegwerk wil hij zijn zorgvuldig opgebouwd fortuin kunnen opsparen voor een rustige oude dag…

Inhoudelijk is Layer Cake niet echt verrassend, maar dat is niet echt een probleem. Het plezier zit hem in de knappe stilistische aanpak van Vaughn, waardoor we sommige steriele verhaalwendingen graag met de mantel der vergevingsgezinde liefde bedekken. Ook de synergie beeld - muziek zit goed, al had ik nooit durven vermoeden dat ik een vleugje Joe Cocker tijdens een eindgeneriek ooit nog als stijlvol zou omschrijven. Mooi debuut dat echt wel het beste doet verhopen voor X-Men 3.