Een mokerslag in de cinema. Niets mis mee. Zeker niet als die wordt uitgedeeld door de krasse tachtiger Ken Loach, nog steeds de peetvader van de (Britse) sociale cinema. Zijn “I, Daniel Blake” is zelfs een van de meest relevante titels uit zijn oeuvre. Meer nog, het schrijnend onrecht waarmee de kleine man wordt geconfronteerd was voor Loach een reden om toch terug te keren uit zijn pensioen, nadat hij eerder had aangekondigd geen films meer te maken. Loach won prompt de Gouden Palm in Cannes, en zag zich internationaal verblijd met heel wat aandacht voor zijn film, waaronder een warme ontvangst op het Film Fest Gent in oktober vorig jaar, inclusie rodeloperpremière.

In 2014 liet de linkse rakker optekenen dat hij een punt achter zijn omvangrijke carrière ging zetten na “Jimmy’s Hall”. Lang heeft dat einde niet geduurd, daar Loach vrij vlug op zijn woorden terugkwam en zijn nakende pensioen als een uit de context gerukt misverstand beschouwde. Waarop “I, Daniel Blake” het levenslicht zag, gemaakt uit onvrede met de manier waarop de Britse regering de burger steeds meer als een nummer beschouwt in plaats van een mens van vlees en bloed. Nieuw is die constatatie uiteraard niet, daar Loach bijna gans zijn oeuvre heeft opgebouwd rond de sympathie die hij voelt voor de armere of uit de boot gevallen man en vrouw. In die optiek is wat Loach laat zien niet verrassend, net zomin als de manier waarop. Toch is het goed dat Loach het verhaal van Daniel Blake vertelt: niet alleen omdat hij nog steeds een begenadigd cineast is, maar vooral omdat de schrijnende en dieptragische manier waarop openbare instellingen een steeds groter kafkaesk kluwen spinnen op zijn zachtst gezegd ogenopenend is.

Intrinsiek heeft “I, Daniel Blake” nogal wat gemeen met Stéphane Brizé’s “La Loi Du Marché” waarin Vincent Lindon als oudere werkzoekende in het hellevuur der vernedering terechtkwam. De Daniel Blake waarvan sprake is een negenenvijftigjarige timmerman uit Newcastle. Alleenstaand sinds het overlijden van zijn echtgenote, en volgens zijn huisarts en fysiotherapeut niet meer geschikt om te werken nadat hij een hartaanval kreeg op een stelling. De ‘specialist’ van de werkloosheidsuitkering concludeert ‘na een grondig onderzoek’ dat Daniel wel degelijk werkbekwaam is. Waardoor hij geacht wordt om een nieuwe baan te zoeken en die zoektocht daadwerkelijk te bewijzen. Wat Daniel eventueel kan doen is die beslissing aanvechten, met als gevolg dat hij zijn werkloosheidsuitkering verliest tot wanneer zijn medische zaak voorkomt. Snel draaien de wieken van de administratiemolen uiteraard niet, en het kan zelfs langer dan een jaar duren vooraleer zijn zaak wordt behandeld. Waarop Daniel zich verplicht ziet om werk te zoeken volgens de regels van de wet: hij moet een online cv hebben, cv-workshops volgen en alle formulieren die hij nodig heeft online aanvragen. Doet hij dat niet, dan dreigt een sanctie.

Dat kan je op je zestigste toch nog leren, horen we de op de loer liggende doerakduivels joelen. Misschien wel, maar Loach toont realistisch aan dat zelfs wie zich wil bekwamen op een muur van onbegrip botst. Met als niet te verstane onderliggende boodschap dat wie op geen solidariteit meer kan rekenen in de maatschappij  een vogel voor de kat is.

Loach doet meer dan enkel maar preken: “I, Daniel Blake” is voorzien van plotpoten en -oren en weet ondanks alle woede en onbegrip toch te ‘entertainen’. Loach werkt hier trouwens voor de twaalfde keer samen met scenarist Paul Laverty: beter gesmeerd kan een tandem welhaast niet zijn. Laverty en Loach tonen dat iedereen in de van kast naar muur-mallemolen kan terechtkomen: getuige de subplot die zich concentreert op het lot van een alleenstaande moeder met twee kinderen.

De invulling van het titelpersonage is een aanvullende reden waarom “I, Daniel Blake” hoogstaand is: acteur én stand-upkomiek Dave Johns is uitstekend geplaatst om humor te vinden in de meest zwartgallige situaties, wat het heel gemakkelijk maakt om de getormenteerde Blake een sympathieke toffe pee te vinden. Je kan dit zien als goedkope manipulatie, maar het is in de eerste plaats goede casting die leidt naar goede cinema. Loach heeft in zijn lange carrière waarschijnlijk meer dreigende films gemaakt, maar laat dat vooral geen reden zijn om “I, Daniel Blake” links te laten liggen. Integendeel.

De extra’s bestaan uit een audiocommentaar van Loach en Laverty. Dit is niet-ondertiteld, dus je hebt best een goed oor voor de Britse taalklanken. De spreekwoordelijke krop in de keel krijg je er gratis en voor niets bij.