De hypnotiserende kassa kassa-invloed van Harry Potter blijft voelbaar, zowel in de boekhandel als in de bios. Geen gebrek aan stevige brokken familiefictie momenteel waarin tovenaarsleerlingen en pratende beesten de hoofdrol opeisen. Gezien het grote succes (zowel in de bios als op dvd) van franchises als “Harry Potter”, “Lord Of The Rings” en “The Chronicles Of Narnia” investeert Hollywood maar al te graag in de verfilming van goed verkopende fantasyreeksen. Soms is het resultaat echter nauwelijks aan te zien: in december vorig jaar droop de doffe ellende uit “Eragon” en dit jaar is “The Golden Compass” de fantasysof van de kerstmaand.

Nochtans bevat het bronmateriaal heel wat potentieel. De eerste film gebaseerd op de “His Dark Materials”-trilogie van de Brit Philip Pullman (wereldwijd ruim zo’n 10 miljoen stuks van verkocht en goed voor ettelijke literatuurprijzen) focust op een ‘megaversum’. Blijkt dat onze aardbol niet de enige plaats is tussen de sterren waar we heen kunnen gaan, maar dat we buren zijn in een universum waar meer werelden naast elkaar bestaan die bovendien parallel met elkaar verbonden zijn en ook heel wat onderlinge gelijkenissen vertonen. “The Golden Compass” speelt zich af in zo’n universum dat verbazend goed op de aarde lijkt. Al zit de ziel van de ‘mensen’ daar verpakt in een ‘daemon’, een dier dat altijd aan de zijde van zijn eigenaar verblijft. Gebeurt er iets met de mens, dan sterft het dier. Gebeurt er iets met het dier, dan verliest de eignaar zijn ziel. Het universum wordt geleid door het Magisterum, een autoritair (religieus) gezelschap dat wil verhinderen dat de mensen lucht krijgen van die verschillende werelden, omdat anders hun volledige scheppingsdoctrine op de helling komt te staan. Een gegeven dat voor rabiate gelovigen alvast godslasterend genoeg was om Pullman van atheïsme te beschuldigen. Lord Asriel (Daniel Craig) is een wetenschapper die de toegangspoort tussen verschilende werelden ontdekt (’t blijkt zowaar stof te zijn) en die het fenomeen verder wil onderzoeken in het Hoge Noorden. Tegelijkertijd wordt zijn nichtje Lyra Belacqua (Dakota Blue Richards) op sleeptouw genomen door Marisa Coulter (Nicole Kidman), een mysterieuze dame met parfumreclame-looks, die wil vermijden dat Lyra ontdekt hoe de werelden in elkaar zitten en die ook het Gouden Kompas van Lyra in handen wil krijgen. Met dit kompas kan Lyra immers het universum doorgronden en zaken ontdekken die voor anderen verborgen zijn. Volgt u nog ?  Het is te hopen, want we hebben het nog niet gehad over de ‘gobblers’, kinderlokkers die de kinderen van hun daemonziel willen scheiden, en Gyptians en heksen en Texaanse scherpschutters die ook allemaal even in de schijnwerpers willen. Om nog maar te zwijgen over de ijsberen, heel veel ijsberen die heer en meester zijn in het Hoge Noorden.

Het scenario van “The Golden Compass” bezwijkt al snel onder zijn eigen gewicht. Op zich hebben we niks tegen een overladen verhaal, maar dan moet het wel boeiend verteld zijn. Wat hier niet het geval is: regisseur/scenarist Chris Weitz (“American Pie”) neemt of krijgt nauwelijks de tijd om alles duidelijk te verwoorden en stuurt het publiek ongegeneerd met een narratief kluitje in het riet. Het duurt heel lang vooraleer de verhaallijnen ietwat duidelijk worden, en bijna geen enkele wending is degelijk uitgewerkt. Neem bijvoorbeeld de heksen weg, en er verandert geen jota aan de film. De digitale dieren lijken stuk voor stuk ontsnapt uit Narnia, het decembersnurkfeest van 2005. Vooral de pratende en knokkende ijsberen werken na verloop van tijd op de zenuwen