De vierendertigste langspeler uit het Marvel Cinematic Universe – geregisseerd door Shawn Levy, maar het kon evengoed Ome Gerrit zijn geweest – keert het commerciële tij, en vonkt opbrengstmatig zoals tijdens de begin- en hoogdagen van het universum.

Dat nadat de klad er al een tijdje inzat, waardoor sommige voorgaande worpen aan boxofficeaantrekkingskracht moesten inboeten. Met als absoluut dieptepunt The Marvels dat in Amerika niet eens honderd miljoen dollar bij elkaar wist te sprokkelen tijdens de loopduur daar. En dat terwijl deze Deadpool & Wolverine op zijn eerste releasedag in Amerika al bijna honderd miljoen wist binnen te rijven.

Er is niet veel cynisme voor nodig om D & W als een gemakkelijke overwinning te zien. De terugkeer van een dood iconisch personage doet het altijd goed, en ook het personage van Deadpool is er een dat tot in de nok wordt gehypet. Twee publiekslievelingen samen die daarenboven voor eerst officieel deel uitmaken van het MCU … dit zou wel eens de meest voorspelbare boxofficehit van het jaar kunnen zijn. Het is sowieso de meest opgeblazen zelfbedruipende insidegrap van het jaar.

Het zit zo: de rechten van Deadpool, Wolverine, X-Men en nog een paar andere Marvelfiguren zaten oorspronkelijk bij Twentieth Century Fox en maakten officieel geen deel uit van het door Disney beheerde MCU. Spider-Man zat bij Sony, maar daar is inmiddels al een mouw aan gepast. Nadat Disney in 2019 Fox overkocht lag de weg vrij om X-Men en co eveneens in het MCU onder te brengen. En dat is dus met Deadpool & Wolverine (voor de eerste maal) gebeurd. Op een uit de kluiten gewassen metamanier.

Ryan Reynolds maakt grappen over de overname, steekt de draak met Disney, Marvel en andere broodheren … en hij mag dat doen daar die broodheren weten dat ze die gein marketinggewijs in de strijd kunnen gooien en er zo massa’s zullen mee verdienen. Mickey Mouse zijn oren aan elkaar nieten was waarschijnlijk nog een brug te ver, maar even lachen met de graaicultuur van Disney, dat kon zeker. Nog een aspect dat voorspelbaar wordt uitgespeeld: een buslading cameo’s van Marvelpersonages en -vertolkers en een hele resem paaseieren. Want die ‘kijk eens wie daar nu is’-beleving is uiteraard wat de fanclub wil. Wat diezelfde club ook wil en krijgt: de garantie dat D&W een R-rated-kijkstuk is in plaats van een PG-13, voor zover daar aan de ingang van Amerikaanse bioscopen en winkelcentrummultiplexen nog streng op wordt toegezien. Ryan Reynolds mocht dus rustig en lustig zijn gang gaan om de dialogen te stofferen met (helaas grotendeels flauwe) puberale seks-, poep- en pisgrappen. Allemaal goed nieuws voor – daar zijn ze weer – de fanjongens en meisjes, maar een goede film levert dat niet op voor iedereen die zich niet in dat clubje bevindt.

Dat heeft ook veel te maken met de gemakzucht van het MCU. Het ziet er toch naar uit dat Reynolds en de vier andere scenaristen ergens van iemand de opdracht kregen om het script binnen vooraf uitgezette krijtlijnen te houden. Het scenario is de zoveelste multiverse- en tijdlijnvariante, en naarmate de film vordert hoe minder interessant en meer irritant die wordt. Sleutelslechterik van dienst is Cassandra Nova, ofte de zus van Charles Xavier die het als missie heeft opgevat om alle mogelijke tijdlijnen te vernietigen.

De eigenlijke plotinsteek opent nog perspectieven: teneinde zijn eigen universum te redden moet Deadpool Logan terug tot leven wekken – en dat blijkt uiteindelijk niet de Logan uit Logan te zijn. Maar twee uur verder zit je na een overdosis lawaaierige overkill in een soort Deadpoolverse waarin Deadpool het moet opnemen tegen een troep alternatieve versies van zichzelf. Want ja, een verse waarin verschillende versies van hetzelfde personage met elkaar in contact komen en uiteindelijk zelfs tegen elkaar moeten strijden hadden we nog niet gehad natuurlijk. Kuch ahem Spider-man ahem kuch. Ook de overduidelijk CGI-gekleurde actiescènes – met nogal wat ruwe mano-a-mano’s tussen de twee hoofdpersonages – werken finaal op de gaapspieren.

Toegegeven, sommige van de meta- of popcultuurgrappen zijn best glimlachgeestig, maar het zelfopgelegde ‘kijk eens wat we allemaal mogen doen van de grote baas’-toontje stort halverwege in elkaar. Zeker omdat je hier niets nieuws krijgt, enkel meer van hetzelfde. Wat van Deadpool & Wolverine finaal een cynische kassakoe maakt die baldadig op veilig speelt en daardoor nergens weet te verrassen. Met als resultaat een twee uur durende fanboymasturbatieworkshop die nauwelijks een film te noemen is.