Van sommige dingen blijf je af. “Gone With The Wind”, “Casablanca”, “Citizen Kane”, “The Bridge On The River Kwai”, “Ben-Hur”, “The Love Boat”. Onverwoestbare klassiekers (allez ja, behalve die laatste dan) die je onmogelijk beter kan maken dan ze waren. Net omdat ze tijdloos en van/voor alle tijden zijn. Van “Ben-Hur” zijn ze helaas niet afgebleven. Het is uiteraard niet de eerste (en waarschijnlijk ook niet de laatste) klassieker die een nutteloze remake krijgt, maar het is wel een van de meest pijnlijke missers uit de Hollywoodgeschiedenis. Wie zijn oma of opa een plezier wil doen, zorgt er vooral voor dat ze niet in de cinema geraken om dit gedrocht te vergelijken met de geliefde Charlton Heston-klassieker. Zelfs al moet je extra sloten op de deur bevestigen, de rollator op zolder verbergen en de antihielkloofzalf in de wasbak gieten.

Wie echt correct een boom over “Ben-Hur” wil opzetten, mag vriend en vijand verbazen met het weetje dat dit eigenlijk al de vijfde verfilming van het in 1880 verschenen boek van Lew Wallace is. In 1907 kwam de eerste adaptatie: een versie die slechts vijftien minuten duurde. De eerste klassieke versie was die van Fred Niblo uit 1925, en duurde bijna twee uur en een half. MGM promootte de film met de tagline “The Picture Every Christian Ought To See” en zowel de recensies als de publieksreacties waren grotendeels extatisch. Vierendertig jaar later zag de beroemde versie van William Wyler met Charlton Heston het levenslicht. De excessieve studiostijl van Hollywood leverde een onvergetelijke prent af die in de tijdsgeest gezien nog steeds een meesterwerk is en vlot boven de 210 minuten afklokte. “The Entertainment Experience Of A Lifetime” stond er op de poster, en daar waren maar weinig letters van gelogen. De film werd een megasucces, veroverde elf Oscars, stond ook bij ons tot ergens midden de jaren tachtig altijd wel ergens in een bioscoop geprogrammeerd en is nog heel vaak op tv te zien. In 2003 werd het verhaal geadapteerd voor een animatiefilm. Maar nu dachten ze bij MGM en Paramount dus dat de tijd rijp was om een nieuwe live action-versie klaar te stomen. Een tijdloos verhaal nog eens opnieuw vertellen, terend op een geliefde versie die iedereen zich herinnert … er zijn mensen die dit een goed idee vonden. Terwijl “Ben-Hur 2016” natuurlijk vanaf de allereerste seconde vooral een slecht idee was. En het werd nog slechter toen bleek dat er honderd miljoen dollar werd geïnvesteerd in een product zonder publiekstrekkers in de hoofdrollen en dat de regie werd toevertrouwd aan een man die met films als “Wanted” en “Abraham Lincoln: Vampire Hunter” bewees vooral een regisseur te zijn die weinig narratieve kaas tot zich neemt. Een in de sterren geschreven flop dus, en het blijft verbazend dat niemand van de beslissingnemende executives dat vooraf in de gaten had.

Uiteraard zijn heel wat recensies extra vilein omdat deze film het op geen enkel vlak haalt van de versie uit 1959. Zelfs de gehypte tien minuten durende paardenrace haalt het niet bij het klassieke huzarenstuk. Wie die vorige nog niet heeft gezien, zal misschien onder de indruk zijn van de scène hier. Wij stellen vooral vast dat geen digitale update ter wereld het ambachtelijke vernuft dat Wyler en zijn stuntregisseurs bijna zestig jaar geleden afleverden kan overklassen.

Het is al in de eerste vijf minuten duidelijk dat “Ben-Hur” een sof is. Twee mannen zien racen op een paard is vandaag blijkbaar niet voldoende om mee te zijn met het verhaal. Bekmambetov bouwt digitale tempo-aanpassingen in en filmt zelfs vanuit hoefperspectief. Voegt dat iets toe aan de scène of de film? Neen dus. Tijdens de befaamde galeiscène gaat Bekmambetov zelfs nog een stap verder door alles een ‘point of view’-zweem mee te geven.   

Bekmambetovs stuurloze regie en de vlakke vertolkingen van Jack Huston en Toby Kebbell zijn niet de enige reden waarom de film niet werkt. Maar wel de voornaamste. Het scenario schippert tussen potente historische actiefilm en melodramatisch katholiek drama. In 1959 kon dat nog, ook al omdat Wyler en co een voor die tijd mooi middenveld vonden. De bijbelfilm an sich is vandaag de dag een dood genre, Mel Gibsons “The Passion Of The Christ” ten spijt. In Amerika zijn er weliswaar christelijk geïnspireerde films die een publiek vinden, maar die raken zelden of nooit een snaar buiten het gelovige middenveld. Het gaat zelfs zo ver dat de rol van Jesus (vertolkt door Rodrigo Santoro) hier groter is dan in 1959. Een bewuste keuze, omdat ze bij Paramount nogal wat kritiek kregen uit religieuze hoek voor Darren Aronofsky’s abstracte verfilming van het Noach-verhaal. Dus gaven ze de katholieke goegemeente hier alvast waar het op hoopte: a whole lotta Jesus. Opbrengstmatig zorgde Jezus in elk geval niet voor een wonder. Integendeel: deze religieuze historische actieprent zal waarschijnlijk de grootste flop van het jaar worden.

En terecht. Tenenkrommender cinema dan het laatste kwartier zal je immers niet vinden. De snelste vergevingsscène uit de filmgeschiedenis – van aartsvijanden tot grote vrienden op amper halve minuut tijd – zorgt voor hilarische pathos. En op het einde mag Morgan Freeman alles voice-overgewijs afsluiten op een ‘en ze leefden nog lang en gelukkig’-manier die te infantiel is voor woorden. Als er gerechtigheid bestaat, wint “Ben Hur 2016” volgend jaar elf gouden frambozen. Dat zou pas een mooie symbolische geste zijn.