Het gaat goed met de carrière van Felix van Groeningen. De 38-jarige Gentenaar won eerder dit jaar op het prestigieuze Sundance Festival de prijs voor de beste regie, en inmiddels is bekend dat “Belgica” via Netflix wereldwijd wordt uitgebracht. In de landen waar hij geen reguliere bioscooprelease krijgt, zal de film deel uitmaken van de onlinecatalogus van de streamingprovider. Bovendien tekende van Groeningen inmiddels een contract om in Amerika het drama “Beautiful Boy” te regisseren onder auspiciën van Brad Pitts productiemaatschappij Plan B. De impact van “The Broken Circle Breakdown” en de bijhorende Oscarnominatie is duidelijk niet te onderschatten.

Van Groeningens vijfde worp is zijn meest persoonlijke. Felix’ vader was eind jaren tachtig oprichter en uitbater van café Charlatan op de Vlasmarkt, en Felix stond er zelf lange tijd achter de toog. Heel wat van wat hij daar zag, hoorde en proefde vond zijn weg in het script. Een film over het nachtleven dus, en over twee broers die samen het café Belgica (lees: Charlatan) uitbaten. Frank (Tom Vermeir, voormalig zanger en gitarist bij de rockgroep A Brand) komt naar eigen zeggen enkel aan boord om Jo (Stef Aerts) een handje toe te steken. Al snel is duidelijk dat Frank vooral mede-eigenaar wil worden om een kick te vinden in zijn leven, daar hij amper energie haalt uit zijn huwelijk en vaderschap. Het is onder Franks impuls dat Belgica van volks muziekcafé transformeert in een zinderende muziektempel.

Het verhaal (uitgewerkt door van Groeningen en theatermaker Arne Sierens – samen schreven ze eerder het script van “Dagen Zonder Lief”) is wat het is: een vrij rechtlijnige verzameling anekdotes over broederliefde, familieconflicten en de roes van jezelf te verliezen in muziek, drank, drugs en sigarettenrook. Waar “Belgica” vooral in excelleert is de sfeer: het nachtleven bruist en vibreert en de door Soulwax (Stephen & David Dewaele) gecomponeerde muzikale omlijsting omsluit de film als een opzwepend cocon.

Tussen al dat muzikale feestgeweld dreigen sommige personages te stranden in karikaturale wateren. van Groeningen grijpt in door van de ‘held’ een egocentrische bullebak te maken die marginale vergrijpen niet schuwt. Je kan dit zien als een verderzetting van “De Helaasheid Der Dingen”, maar waar het daar nog min of meer met de komische mantel der liefde werd bedekt, is het hier een scherpe kant die “Belgica” een verrassende gekartelde rand bezorgt. Bravo trouwens voor de uitbundige vertolking van Tom Vermeir: het doet deugd om eens een fris gezicht te zien – in die optiek is het zeker geen verlies dat Matthias Schoenaerts tijdens de voorbereidende fase van “Belgica” forfait gaf.

Mooi is dat van Groeningen steeds respect en liefde voor zijn personages blijft voelen. Of je dat als kijker ook doet, hangt af van je tolerantievermogen. Zeker omdat “Belgica” minder poëtisch is dan “Dagen Zonder Lief”, minder coherent dan “De Helaasheid Der Dingen” en minder tragisch dan “The Broken Circle Breakdown”. van Groeningens beste is “Belgica” niet. Toch bewijst hij eens te meer dat hij de kunst verstaat om echt tot de kern van de zaak door te dringen. Er mag onderweg dan wel gefreewheeld worden, “Belgica” meert mooi aan. De gerijpte personages vinden hun catharsis, en de weemoed naar vervlogen tijden of momenten waarop iedereen zich even om welke reden dan ook koning(in) van de wereld voelde, wordt in een sfeervolle coda ingekleurd. En avant la musique.