Wie wil weten hoe goed “Adem” het vorig jaar deed in onze vaderlandse bioscopen … meer dan goed. De film trok ruim 120.000 bezoekers en stond daarmee op de vijfde plaats van de bestbezochte Vlaamse films van 2010. Daarmee moest de debuutfilm van Hans Van Nuffel enkel de grote commerciële kanonnen laten voorgaan. “Frits & Freddy” werd de verrassende nummer een met meer dan 450.000 bezoekers, daarmee Jan Verheyens “Zot Van A.” de loef afstekend. Op drie stond het tienerprostitutiedrama “Bo” en op vier Hilde Van Mieghems romcom “Smoorverliefd”. Daar “Adem” niet meteen openlijk de commerciële A Serious Mankaart trok en een moeilijker onderwerp op een volwassen manier aansneed is die vijfde stek meer dan behoorlijk. Zeker als je weet dat de film het daarmee beter deed dan potentiële Amerikaanse kaskrakers als “Predators”, “The Book Of Eli”, “A Serious Man” en “Kick-Ass”.

Ook internationaal doet “Adem” het erg goed. Op diverse festivals won de prent dusver al 15 prijzen. Het begon al meteen goed bij de wereldpremière in Montreal waar “Adem” meteen een dubbelslag sloeg met de Grand Prix des Amériques en de prijs van de oecumenische jury. Ook het scenario krijgt heel wat lof: nationaal werd het beloond door het Scenaristengilde en op het filmfestival van Aubagne (Frankrijk) kreeg “Adem” de prijs voor het beste scenario.

“Adem” vertelt het verhaal van Tom en Xavier, beide muco of lijdend aan mucoviscidose, een erfelijke ziekte waarvan de levensbedreigende symptomen zich als een vervaarlijk ogende adder doorheen de film kronkelen. Of zoals Xavier het treffend en hard verwoordt: “Raar hé, dat wij doodgaan voor onze ouders.” Een zinsnede die onder de huid kruipt, en best wel eens de beste soundbyte uit de geschiedenis van de Vlaamse film zou kunnen zijn.

Mucoviscidose staat ook bekend als taaislijmziekte. In het kort gezegd bemoeilijkt deze ziekte de ademhaling, onder andere omdat in veel gevallen problemen ontstaan bij de ademhaling en de spijsvertering. Vooral de longen zijn zeer kwetsbaar. Regisseur Hans Van Nuffel is zelf mucopatiënt en weet dus waarover hij filmt. Waardoor het meteen logisch is dat “Adem” recht uit het hart lijkt te komen, en zich waarschijnlijk in het hart van een groot deel van het publiek zal nestelen. Wat zeker niet onverdiend is, want “Adem” is een ongemeen mooie en ontroerend (in beeld) gebrachte film over de kracht en passie van het leven.

Tom (Stef Aerts) is net als zijn oudere broer Lucas muco. Zelf kan hij nog redelijk normaal functioneren (al slijt hij heel wat tijd in het ziekenhuis, in een kamer die hij bijna zijn tweede thuis kan noemen), voor Lucas is bijna alle hoop verstreken en kan enkel een longtransplantatie nog redding brengen. Tom is rebels van karakter, en niet echt begaan met zijn toekomst, grotendeels omdat hij weet dat hij niet oud zal worden. Leef vandaag, is zowat zijn stramien. Dat hij daarbij af en toe flirt met foute vrienden en zelfs een drugshandeltje opzet vanuit het ziekenhuis zijn daarvan de excessen. In het ziekenhuis maakt hij kennis met lotgenoot Xavier (Wouter Hendrickx), een onderwaterfotograaf die zijn activiteiten moet stopzetten naarmate de mucoviscidosesymptomen erger worden. Tom leert eveneens Anneleen (Marie Vinck) kennen, de eveneens aan mucoviscidose lijdende vriendin van Tom die hem echter in de steek laat omdat ze dolgraag een kind wil, en Xavier dat risico niet wil lopen, gezien de hoge erfelijkheidsgraad van hun ziekte.

“Adem” toont bijna niets van Toms en Xaviers leven buiten het ziekenhuis, en concentreert zich op de manier waarop beiden met hun ziekte proberen om te gaan. Dat leidt gelukkig niet naar goedkoop sentiment, maar blijft sterk verankerd in de sterk uitgetekende relatie tussen Tom en Xavier. Hun wetenschap dat geen van beiden echt oud zal worden leidt vooral naar waarachtige emoties en een gezonde dosis zelfrelativerende cynische humor. Dat “Adem” zich niet vergaloppeert, is ook te danken aan de ijzersterke vertolkingen van Stef Aerts (Tom) en Wouter Hendrickx (Xavier) die de essentie van het zijn en ooit niet meer zijn pijnlijk reëel maken.

Opvallend is dat “Adem” wat aan kracht inboet als de plot de bovenhand neemt. De relatie tussen Tom en zijn ouders is iets teveel op conflict gericht waardoor het eerder hort en stoot dan soepel in het scenario glijdt. Al wordt dat mooi gecounterd door de sterk geschreven relatie tussen Tom en Xavier en de vrouwen in hun leven (met ook hier sterke acteerprestaties van Anemone Valcke en Marie Vinck). De dooddoener in het scenario dat Van Nuffel samen met producent Jean-Claude Van Ryckeghem schreef is echter het thrillermechanisme dat is opgebouwd rond Toms beste vriend, die de bullebak van dienst mag vertolken. Zeker in het laatste kwartier slaat deze verhaallijn als een tang op een varken. Of als een kussen op een mucopatiënt. Dat deze uitschuiver niet bij de verwijderde scènes terecht is gekomen is jammer, maar het feit dat deze misser de impact van “Adem” nauwelijks aantast zegt veel over de sterkte van de film. Al kost de idiote Jimmy de film uiteindelijk toch de vierde ster. Wat overblijft zijn drie eerlijk omhooggestoken duimen, netjes aangevuld met een aparte vermelding voor de treffende en welhaast etherische soundtrack van Spinvis en Geike Arnaert (aka Dorléac).

De extra’s zijn netjes verzorgd, maar niet erg diepgravend. Er is een making of waarin wat wordt verteld over de thematiek en over de opnames, en een korte featurette waarin de regisseur en de cast worden gevolgd tijdens de wereldpremière in Montreal.