Wat tijdens de preproductiefase ietwat schamper werd aangekondigd als ‘een film over Facebook’ is inmiddels uitgegroeid tot een van de meest gelauwerde prenten van het jaar. Weliswaar nog niet met een half miljard fans (naar het schijnt het aantal Facebook-gebruikers wereldwijd), maar wie weet komt dat nog wel. Want steeds meer en meer mensen, bedrijven en organisaties vinden hun weg naar Facebook (Filmfreak heeft er trouwens ook een pagina, check it out en klikken maar op de ‘vind ik leuk’ of ‘like’-duim), en zien hoe dé sociale netwerksite die alle andere in de schaduw zet er is gekomen, levert op zijn zachtst gezegd fascinerend filmvoer op (al zal het waarschijnlijk allemaal wel met de spreekwoordelijke korrel zout te nemen zijn).

“The Social Network” is gebaseerd op het boek 'The Accidental Billionaires: The Founding Of Facebook, A Tale Of Sex, Money, Genius and Betrayal' van Ben Mezrich, en is grotendeels gebaseerd op interviews met Eduardo Saverin (over wie later meer). Dat Facebookstichter en -eigenaar Mark Zuckerman niets met de filmversie van zijn sociaal netwerk te maken wil hebben, spreekt voor zich. De arme rijke jongen wordt door een uitstekend acterende Jesse Eisenberg immers geportretteerd als een egocentrische rotzak eerste klas. Al zou Zuckerman zich ook geflatteerd kunnen voelen omdat zijn filmisch alter ego bij elkaar gepend is door 'The West Wing'-maestro Aaron Sorkin en omdat zijn verhaal met oscarbuzz-genererende verve in beeld gebracht is door David Fincher.

“The Social Network” begint in 2003, meer bepaald met het moment waarop Zuckerman gedumpt wordt door zijn vriendin Erica Albright (vertolkt door Rooney Mara, die inmiddels door Fincher werd uitgekozen voor de rol van Lisbeth Salander in zijn Amerikaanse remake van het eerste deel van Stieg Larssons “Millennium”-trilogie). Zuckerman trekt woest naar zijn kamer op Harvard, blogt zijn afvallige vriendin de dieperik in en start diezelfde nacht nog Facemash.com uit de grond, een site die het mogelijk maakt om studentes puur afgaand op het gezicht te vergelijken en punten toe te kennen. Die site wordt op een nacht tijd een enorme hype, en zorgt ervoor dat het serververkeer van de universiteit al snel op apengapen ligt.

De stunt van Zuckerman trekt de aandacht van de tweelingbroers Cameron en Tyler Winklevoss, die met het idee spelen om een sociale netwerksite binnen Harvard in het leven te roepen. Zuckerman stemt erin toe om hen te helpen, maar verandert gaandeweg van idee. Hij gebruikt de beste delen van het Winklevoss-idee, perfectioneert die en stampt samen met zijn boezemvriend/financier Eduardo Saverin (topvertolking van Andrew Garfield, binnenkort te zien als Tobey Maguires opvolger in het “Spider-Man”-pak) “The Facebook” uit de grond, een grotere netwerksite die zich niet beperkt tot een universiteitscampus. Wanneer later ook nog Sean Parker (Justin Timberlake) aan boord komt, schiet de cybercommunity pas echt uit de startblokken. Parker was een van de stichters van de illegale downloadsite Napster en weet dus het een en het ander van guerillazakendoen. Saverin krijgt echter steeds meer twijfels over de aanpak van Parker, en die onenigheid is een van de redenen dat er een haar in de boter zit tussen Saverin en Zuckerman. Wanneer Saverin op een zijspoor wordt gerangeerd en hij al zijn aandelenrechten in Facebook kwijtspeelt, sleept Saverin zijn ex-boezemvriend voor de rechtbank, zijn claim eisend als medeoprichter van Facebook…

Genoeg voer voor David Fincher en Aaron Sorkin om een hedendaagse klassieker te maken die zich laat bekijken als een update van “Citizen Kane”, Orson Welles’ meesterwerk dat ook draaide om een megalomane ondernemer die over lijken ging om zijn doel te bereiken. Waarmee we niet beweren dat Zuckerman dezelfde infame relatie geniet van krantenmagnaat William Randolph Hearst. Fincher regisseert “The Social Network” bovendien als een duivel in een wijwatervat, alsof hij vastbesloten is om de kritikasters van “The Curious Case Of Benjamin Button” lik op stuk te geven: de decadentie waarmee hij fuivende jongeren in beeld brengt hoeft niet onder te doen voor pakweg de manier waarop Kubrick de adellijke rituelen in beeld bracht in “Barry Lyndon”. En de wijze waarop hij alle trossen los gooit bij het in beeld brengen van de roeiwedstrijd is adamsappelkroppend genoeg om de projectionist te dwingen om die scène nog eens af te spelen. Kortom, “The Social Network” is verdomd knappe en hippe cinema, ook voor niet-nerds en Facebook-onwetenden. Al zullen Farmvillefans zich misschien wel in de steek gelaten voelen bij deze 'Birth Of A Cybernation'.