Op 7 juli 1930 ruilde Arthur Conan Doyle het tijdelijke definitief in voor het eeuwige. De literaire god hebbe zijn ziel. Over zijn aardse erfenis hoeft hij zich alvast geen zorgen te maken: de door hem gecreëerde slimste detective aller tijden™ (Sherlock Holmes dus) doorstaat met vlag en wimpel de tand des tijds. Het aantal op Doyles boeken gebaseerde filmadaptaties is niet te tellen, zijn boeken zijn nog steeds vlot verkrijgbaar in elke zichzelf respecterende boekhandel en befaamde Holmesadepten als de Brit David Stuart Davies schrijven met de regelmaat van de klok nieuwe Holmesverhalen die naadloos aansluiten bij Doyles wonderlijk universum. Yep, de speurneus met het deductieve brein is een blijver, en het is dan ook niet verwonderlijk dat een slimme Hollywoodproducer ooit eens met een aan de tijdsgeest aangepaste versie op de proppen zou komen.

Met actiemogul Joel Silver aan het productieroer en Guy Ritchie in de regisseursstoel (het duo werkte al samen voor “RockNRolla”) is het niet verwonderlijk dat die aangepaste tijdsgeest veel knok-, kunst- en vliegwerk bevat. De film mag zich dan wel afspelen in Holmes’ vertrouwde Victoriaanse biotoop (AD 1891 om precies te zijn), het voelt allemaal aan als een moderne superheldenfilm. In de proloog haasten Holmes (Robert Downey Jr.), zijn rechterhand Watson (Jude Law) en de troepen van politieinspecteur Lestrade (Eddie Marsan) zich naar de plaats waar de mysterieuze Lord Blackwood (Mark Strong) een mensenoffer aan het voorbereiden is. Uiteraard komen Holmes en Watson net op tijd om dat snode plan te verijdelen en de vrouw uit de klauwen van het kwaad te redden. Blackwood wordt ter dood veroordeeld, maar waarschuwt Holmes net voordat hij wordt opgehangen dat zijn dood nog maar het begin is, en dat er nog slachtoffers zullen volgen. Wanneer die profetie waarheid lijkt, en Blackwood vervolgens uit zijn graf herrijst, komen Holmes en Watson in een zaak terecht die meer verreikende gevolgen heeft dan ze voor mogelijk hielden…

“Sherlock Holmes” anno 2009/2010 blijft grotendeels trouw aan Doyles cultureel erfgoed. Uiteraard maakt Irene Adler (Rachel McAdams), de enige vrouw die ooit het hart van Holmes kon veroveren, haar opwachting. En ook Moriarty blijkt niet echt zo veraf. Er zijn ook subtielere knipogen naar Doyles werk. Heel wat bekende oneliners van Holmes passeren de revue en sommige deducties zijn uit Doyles verhalen gehaald. Een film die met liefde gemaakt is dus, waardoor je als Holmesfan geneigd bent om de film goed te vinden. Of liever, om hem goed te willen vinden. De mengelmoes tussen old school Holmes en nieuwe branie kan immers niet volledig overtuigen en nestelt zich in de grensstrook tussen ‘best ok’ en ‘eigenlijk toch teleurstellend’.

Het duurt allemaal nogal eer het scharniermysterie in de juiste plooien valt, al komt dat ook omdat heel wat scènes uitsluitend maar dienen om de relatie tussen Holmes en Watson uit de doeken te doen. Je kan je afvragen waarom de makers van deze film niet kozen voor een echte introductiefilm waarin Holmes en Watson voor het eerst samenwerken of waarin het deductieve brein van Holmes nog moet worden gekneed ?  Nu heb je van alles wat maar van niet substantieels: in de finale komt Watson er niet eens aan te pas en de weinig subtiele voorzet naar de sequel is zelfs voor een aan katarakt lijdende vleermuis mijlenver zichtbaar. Ook de debonaire Robert Downey Jr. vindt niet altijd de juiste toon als op speurneusadrenaline terend superbrein. Ondanks de minpunten is “Sherlock Holmes” zeker een vermakelijk filmpje, maar we hebben het gevoel dat niet alle potentieel volledig werd gebruikt. Of misschien hebben de verwende filmfreakcellen het te moeilijk om Holmes los te zien van Basil Rathbones meesterlijke iconische vertolking uit de jaren veertig-franchise ?

Wel geslaagd met vlag en wimpel: het vibrant production design en de alle kanten uitschietende flamboyante soundtrack van Hans Zimmer. Ook Rachel McAdams krijgt een dikke voldoende als verboden snoepje van de maand. ’t Zal moeilijk worden om Irene Adler ooit nog met een ander snoetje te zien.