1958. Duitsland lijkt in het reine te zijn met het oorlogsverleden, maar schijn bedriegt. Vraag het maar aan Michael Berg, die in Neustadt een op z’n zachtst gezegd gedenkwaardige puberteit beleeft. Als vijftienjarige snotaap wordt hij er met open armen en benen ontvangen door Hanna Schmitz (Kate Winslet), die hem welwillend deelgenoot maakt in de wondere wereld van de lichaamsacrobatie. En dat allemaal in ruil voor het voorlezen van boeken na (of voor) het gerampetamp. Michael (op jonge leeftijd vertolkt door David Kross, daarna door Ralph Fiennes) betaalt het gelag acht jaar later, wanneer hij als rechtenstudent ontdekt dat zijn toenmalige zomerlief tijdens de tweede wereldoorlog een concentratiekampbewaakster was die ruim 300 vrouwen naar de gaskamers stuurde…

“The Reader” profileert zich als een diep door de ziel snijdend drama. Een stuk serieuze cinema waarin maar weinig te lachen valt en waarin dramatiek en zielensmart constant op de voorgrond staan. Het is gebaseerd op de in 1995 gepubliceerde bestseller “Der Vorleser” van rechter/leraar Bernhard Schlink. Aan beladen thema’s geen gebrek: schuld en boete, opgroeien, de relatie tussen een tiener en een volwassen vrouw, normen en waarden, vergeving, oorlogsmisdaden … voor elk wat wils, zowaar. De film baadt trouwens in nog meer tristesse: dit is de laatste film die Sydney Pollack en Anthony Minghella samen produceerden. Bovendien waren ze allebei reeds overleden voor de film eind 2008 in Amerika in roulatie kwam.

Dat “The Reader” intrigerende uitgangspunten heeft, staat buiten kijf. Jammer genoeg ontvouwt de film zich iets te koud en kil voor zijn eigen goed. Regisseur Stephen Daldry (”Billy Elliot”, “The Hours”) kleurt net en verzorgd binnen de geijkte melodramatische lijnen, maar neemt geen risico’s met de tinten die hij gebruikt. De personages wekken zelden echt empathie op, en dat is jammer, daar er geregeld toch flarden (wonder)mooie cinema tegen het raam komen tikken. Op andere momenten gaat de film ietwat onvermijdelijk de sentimentele toer op: zeker tegen het eind, wanneer een onder een zware laag verouderingsmake-up schuil gaande Kate Winslet haar opwachting maakt.

Het duurde een tijd eer de verfilming van “Der Vorleser” rond was. Harvey en Bob Weinstein bezaten de rechten op Schlinks roman al in 1998, toen ze nog aan het roer stonden van Miramax Films. Pas in 2007 viel het project in de juiste plooien. Kate Winslet gaf nadat ze was gecast eerst nog forfait omdat de opnames niet meer pasten in haar werkschema, en werd vervangen door Nicole Kidman. Die gaf er begin 2008 de brui aan, officieel omdat ze toen in verwachting was en haar zwangerschap niet te combineren viel met de opnames. Intussen was Winslet terug vrij en kon ze toch de rol van Hanna Schmitz toch vertolken.

Spijt zal ze daar zeker niet over hebben, want tijdens de voorbije Oscaruitreiking mocht ze de Academy Award voor beste vrouwelijke hoofdrol mee naar huis nemen. Schlink wou zelf dat zijn roman een Engelstalige verfilming kreeg: dit om het verhaal los te rukken uit het Duitsland na de tweede wereldoorlog, en om ook een meer internationaal publiek te bereiken daar volgens Schlink ‘het verhaal van alle tijden en alle continenten is’. De film werd wel integraal in Duitsland opgenomen: ook dit was een strategische keuze, daar de Weinsteinbroers hiervoor in totaal zo’n vier miljoen dollar Duitse subsidiesteun kregen.

Dutch Filmworks brengt de film uit als 2-disc special edition. In totaal zijn er zeventig minuten aan extra’s, waarvan het gros is ingenomen door promotionele interviews die wereldwijd aan verschillende tv-stations worden aangeboden. Veel volk heeft zich hiervoor vrijgemaakt: regisseur Daldry, scenarist David Hare, producente Donna Gigliotti, Kate Winslet, Ralph Fiennes, David Kross en Lena Olin. Geen gebrek aan herhaling tijdens dit halfuur promopraat, gelukkig dat tussen de veelal nietszeggende blabla af en toe nog interessante weetjes te rapen zijn. Als je na dat halfuur pratende hoofden nog meer wil, kan je ook nog eens de reacties vanop de rode loper meepikken na de première van de film. De rest van de extra’s is typische vulling: Dutch Filmworks spendeert alweer 3 minuten aan filmfragmenten die zonder verdere uitleg uit de film zijn overgenomen en ‘behind the scenes’ beperkt zich eens te meer tot B-rollopnames. Wie liever leest dan luistert (in een film met als titel “The Reader” moet dat kunnen) kan ook in de ‘liner notes’ nog uitpluizen hoe de verfilming van de roman tot stand kwam.