Dat het soms onfris ruikt onder de oksels en achter de oren van de bedrijfswereld is niet echt een publiek geheim. Soms is het een hoofditem in het nieuws of kleurt het de financiële katern van de dagbladen en een andere keer vinden ook filmmakers er hun inspiratie in. Een tiental jaar terug stond John Travolta nog op de barricades in “A Civil Action” en ook John Grisham maakte de verhalen waarin de gewone man de vaak gewetenloze multinationals aanklaagden populair. Tony Gilroy (scenarist van onder andere de drie “Bourne”-films) vist met “Michael Clayton” in dezelfde vijver en komt met een film op de proppen die je wat kan vergelijken met “Erin Brockovich”. Ook hier krijgt de film immers de naam van het hoofdpersonage als titel, al is “Michael Clayton” een fictief verhaal en geen reconstructie van een waargebeurd feit. Gilroy staat voor de eerste keer ook zelf achter de camera, en hij kreeg alvast de zegen en het vertrouwen van Clooney die met veel plezier zelfs voor een kleine gage de film wou maken. Kans is dus groot dat we Georgie Boy nog wel een tijdje in het reclameblok zien opduiken om daar zijn inkomsten uit te halen.

Michael Clayton werkt voor een groot advocatenkantoor. Niet als advocaat als partner, maar als ‘fixer’. Hij wordt steevast ingeschakeld wanneer een klant van het kantoor in nauwe schoentjes zit. Hij kent de truukjes om de wet te omzeilen en weet welke knoppen hij moet induwen om het algemene financiële belang te laten primeren zodat zijn werkgever en hun klanten nooit negatief in het nieuws komen. Dat Clayton daarbij af en toe flirt met wat wettelijk is toegestaan is niet echt een verrassing. Al komt daar allemaal verandering in wanneer Claytons vriend Arthur (Tom Wilkinson), een van de advocaten van het kantoor, plots genoeg heeft van de onfrisse zaak waar hij al ettelijke jaren mee bezig is.

Het pesticidenbedrijf UNorth gebruikt immers kankerverwekkende pesticiden, en is al jaren verwikkeld in een rechtszaak aangespannen door landbouwers uit Milwaukee. Arthur verdedigde de belangen van UNorth, dat uitgroeide tot de grootste miljoenenklant van het advocatenkantoor. Wanneer Arthur plots besluit de waarheid aan het licht te brengen, moet Clayton hem intomen. Wanneer hij echter te veel ontdekt, wordt er binnen UNorth een beslissing genomen die zowel van Arthur als van Clayton opgejaagd wild maakt…

Tony Gilroy weet hoe hij het publiek bij de les moet houden. Een stilistisch zeer geslaagde openingsscène, een scène waarin we fixer Clayton aan het werk zien en een auto-explosie die een ‘vier dagen eerder’-bord voorafgaat. Door het verhaal niet rechtlijnig te vertellen, kan hij het dramatisch gegeven van de klein man versus de grote haai ook een lekkerzittend thrillerjasje aanmeten, en dat doet het nog altijd bij het grote publiek, natuurlijk. Verwacht je wel niet aan actiedosissen op zijn Grishams: Gilroy kiest voor een psychologische en meer menselijk aanpak, en het drama primeert op de thrillerinvalshoek.

Her en der is “Michael Clayton” uitgeroepen als een heus meesterwerk die de sfeer uitademt van de politiek geladen cinema uit de jaren zeventig, maar dat is dan misschien toch iets teveel eer. De film afdoen als het dertiende gerechtsdrama uit het dozijn is dan weer te min. Want ook al duurt het een tijdje eer de film in de juiste plooien valt, Gilroy bewijst met zijn regiedebuut dat hij weet hoe hij interessante cinema moet maken die zowel het grote publiek als de fijnproevers kan bekoren.