Mick – “button your lips, baby” – Jagger en de zijnen hadden gelijk: “you’re not the only one with mixed emotions”. De kleine Riley – en bij uitbreiding uzelve en onszelve – heeft – en hebben – die namelijk ook. Om die gemixte emoties draait het in “Inside Out”, Pixars vijftiende langspeler. De emoties worden voorgesteld als minimannetjes en -vrouwtjes die vanuit een controlekamer in het brein opereren, en zo het leven beïnvloeden of sturen. Ook dat van Riley dus: een elfjarig meisje dat met haar ouders van Minnesota naar San Francisco verhuist, en door die verhuis mentaal in zak en as komt te zitten. Bovendien dreigt ze al haar goede herinneringen kwijt te spelen als haar emoties – letterlijk – op hol slaan.

De manier waarop Pixar de gevoelens in beeld brengt, is top. Joy (Blijheid) heeft de looks van een hypergelukkige zij het vleugelloze en blauwharige Tinkerbell. Sadness (Verdriet) ziet eruit als een fragiele waterdruppel. Fear (Angst) is een schichtige sliert, Anger (Woede) een rode baksteen. En Disgust (Afkeer) lijkt op een broccolistengel, Rileys minst geprefereerde voedzame hap. Een naar goede Pixargewoonte mooi staaltje antropomorfisme.

“Inside Out” valt in twee delen uit elkaar: een setup waarin we Riley en haar gevoelens leren kennen en die zich quasi volledig in de controlekamer afspeelt. In het tweede deel verhuist de actie naar het volledige bewustzijn van Riley: Joy en Sadness slagen er immers in om Rileys kernherinneringen uit haar centrale brein te verwijderen, en moeten daarna hemel en aarde bewegen om al die mooie herinneringen terug ingeplugd te krijgen. Het moment waarop Pete Doctor (“Up”, “Monsters Inc.”) en het team van animatoren en scenaristen alle registers opentrekken met fijne vondsten, de een al wat abstracter dan de andere. Zoals het een Pixarfilm betaamt, puilt “Inside Out” uit van geestige details die van een tweede visie geen overbodige luxe maken.

“Inside Out” is een tijdje in de maak geweest. Pixar is misschien wel de studio die het meest tijd neemt om zijn projecten te pamperen en te verzorgen tot wanneer ze helemaal klaar zijn. Het uitstellen van releasedatums is bij hen geen taboe. Initiatiefnemer van “Inside Out” is Peter Docter, een van de anciens bij Pixar. Die herinnerde zich hoe hij als kind met zijn ouders op een bepaald moment moest verhuizen naar Denemarken, en hoe hij het moeilijk had om zich daar aan te passen. Later ontdekte hij hoe zijn pre-puberale dochter verlegen eigenschappen had. Die twee ervaringen samen leidden naar het basisconcept van “Inside Out” vanuit de vraag wat er in het menselijk brein gebeurt wanneer de (basis)gevoelens de bovenhand nemen. Docter ging niet over een nacht ijs, en schakelde psychologen in om hem te helpen met research. Na het succes van “Up” kreeg Docter vervolgens zowat carte blanche van Pixar om het idee uit te werken. Het scenario onderging nogal wat veranderingen tijdens het productieproces: het duurde drie jaar om de prent in storyboards te gieten en de Pixar brain trust – vaste medewerkers die als een soort peetvader over de kwaliteit van elk project waken – stuurde bij waar nodig. De grootste verandering bleek naderhand de keuzes van karakters: in de eerste draft waren het Joy en Fear die van de rest afgescheiden werden, uiteindelijk klopte het verhaal beter als het Joy en Sadness waren.

Quasi iedereen die zich de voorbije jaren van Pixar had afgekeerd na de matig ontvangen “Cars 2”, “Brave” en “Monsters University” ontvangt de studio als een verloren zoon die naar het kwalitatieve nest is teruggekeerd. Een lofzang waar wat voor te zeggen valt: de beheersing waarmee het verhaal van “Inside Out” uit de doeken wordt gedaan, is opvallend. De grappen staan ten dienste van of vloeien voort uit de plot, je krijgt als kijker tijd om de visuele pracht te absorberen en er is ruimte voor reflectie en meditatie. Toch nog steeds iets waar de andere Amerikaanse animatiestudio’s weinig kaas van hebben gegeten getuige de ADHD-lawines die daar vaak de toon zetten.

Vanuit die optiek is “Inside Out” instant vintage Pixar. Toch vraagt onze kritische – grijze en driehoekige – duivel zich af of deze prent niet extra positief werd ontvangen omdat de vorige Pixars tegenvielen. Hoe mooi, grappig en menselijk “Inside Out” ook mag zijn, het tweede deel is toch een beetje een stijlbreuk die de rol lost tegenover de sterke(re) eerste drie kwartier. Net hetzelfde euvel als dat waar “Wall-E” en “Up” mee te maken hadden, waar respectievelijk de passage met de mensen op de Axiom en die met de confrontatie met Muntz minder sterk waren dan wat er aan voorafging. Bovendien heeft het tweede deel hier wel iets weg van “Monsters Inc.” (vervang de geheugenbollen door slaapkamerdeuren en oordeel zelf) en oogt Pixars stokpaardje (de hereniging van een familie) intussen al iets te bekend om er nog echt van achterover te vallen.

Twee eilandjes van kritiek in een anderzijds heerlijk kabbelende oceaan van inventiviteit en spiritualiteit. Moet kunnen, toch ?