Het leven zoals het was in Delft anno 1665. Het jonge dienstmeisje Griet (Scarlett Johansson, terug uit Tokio) wordt - op proef - aanvaard bij het gezin van de schilder Johannes Vermeer. Ze is er verantwoordelijk voor de was en de plas, maar echt thuis voelt ze er zich niet. De vrouw des huizes, Catharina Bolnes, is immers een omhooggevallen edeldame die haar status enkel maar te danken heeft aan het geld dat haar schilderende echtgenoot verdient met zijn schilderijen. En dit terwijl Johannes niet echt voor het geld schijnt te schilderen : voor hem is het een kunstzinnige passie die door niemand wordt begrepen, ook niet door zijn mecenas Van Ruijven. En dan is er ook nog Catharina's moeder die met authoritaire scepter over het huisgezin regeert. Een gezin dat trouwens groot is : Vermeer en zijn vrouw kregen in totaal vijftien kinderen, waarvan er vier op jonge leeftijd stierven. Griet is zwijgzaam, en voert de taken uit die ze moet uitvoeren zonder morren en met de haar aangeleerde nederigheid. Totdat ze de nieuwsgierigheid van Johannes opwekt : Griet is immers veel intelligenter dan de omgeving van haar verwacht. Ze begrijpt waarom Johannes schildert en staat vaak in extatische bewondering naar zijn talent te kijken. Vermeer ondekt in haar een gelijkgestemde ziel en vraagt te helpen bij de voorbereiding van zijn schilderijen. Griet wordt een echte muze voor hem, zodat ze uiteindelijk poseert voor zijn schilderij 'Meisje met de parel'.

Het leven zoals het misschien was in Delft anno 1665 zou eigenlijk een betere openingszin zijn geweest. Want hoe echt het er ook allemaal uit ziet, Girl With A Pearl Earring is een volledig fictief verhaal. Romanschrijfster Tracy Chevalier spon een what if-verhaal rond het beroemde schilderij van de Nederlandse schilder. In feite weet niemand wie het meisje op het schilderij is : het kan een dienstmeisje zijn, maar ook één van Vermeers dochters, een buurvrouw of misschien zelfs een minnares. Feit is dat de blik van het meisje op het doek minstens even mysterieus is als de lach van Da Vinci's Mona Lisa. Chevaliers visie lijkt in elk geval geloofwaardig en ook heel mooi waardoor we enkel maar stiekem kunnen hopen dat het scenario dicht bij de waarheid aanleunt.

Documentaire-filmer en kunsthistoricus Peter Webber is de juiste persoon om Chevaliers boek te verfilmen. Zijn camera lijkt op momenten even fijn als het penseel van Vermeer. Zonder bombast, maar teder-poëtisch tovert hij het tijdsdocument op het bioscoopdoek. Dat de verhaallijn eerder een impressie geeft van wat de personages doen en denken is geen enkel bezwaar : de dromerige toon van de film laat die ruimte toe en het is niet nodig dat we alles voorgekauwd te zien krijgen. In een film die teert op speculatie is het bijna logisch dat de toeschouwer vooral kan en mag speculeren. Het is bijvoorbeeld nooit duidelijk waarin de aantrekkingskracht zit tussen Vermeer en zijn muze : is het liefde, respect, intelligentie, erotiek of zijn ze gewoon twee verbonden zielen in een universum waar (toen ook al) het ego centraal stond ? God mag het weten, maar hij hoeft het ons niet te vertellen. Wat niet wordt getoond is hier minstens even belangrijk als wat we te zien krijgen. Gordel je trouwens vast aan de leuningen van je bioszitje, want de visuele schoonheid die Webber, cameraman Eduardo Serra en de production designers laten zien is verbluffender dan welke visuele effectenlawine ook. Hoedje af voor de reconstructiepracht. De opnames vonden trouwens heel dicht bij huis plaats : in Damme, Delft en Luxemburg. Ook geschiedkundig heeft de film heel wat waarde : kijk maar naar de scènes waarin we leren hoe de de kleuren worden gemengd of hoe de camera obscura een grote rol speelde bij de totstandkoming van een schilderij. Kunst met een grote K.