Kenneth Branagh schreef met Belfast Oscargeschiedenis. Met zijn nominatie (en het verzilveren daarvan) voor beste origineel scenario is hij de enige filmmaker die erin slaagde om in zeven verschillende categorieën genomineerd te zijn. Als regisseur (voor Henry V en deze Belfast), als regisseur van een kortfilm (Swan Song), als mannelijke hoofdrolspeler (Henry V), als scenarist in de categorie geadapteerd scenario (Hamlet), als mannelijke bijrolspeler (My Week With Marilyn) en met Belfast nu dus ook als scenarist in de categorie origineel scenario en in de categorie beste film. Als dat niet mooi is.

In Branaghs biografie staat trouwens te lezen: geboren als middelste van drie kinderen op tien december 1960 in Belfast, een zoon van protestantse ouders, op negenjarige leeftijd met de rest van het gezin verhuisd naar Berkshire in Engeland om te ontsnappen aan The Troubles. Yep, Branaghs Belfast heeft dus wel degelijk heel wat autobiografische elementen.

De film speelt zich af in 1969, begint met een aanslag op katholieke gezinnen en eindigt met het vertrek naar Engeland van het familienaamloze gezin. Dat de negenjarige Buddy van dienst eigenlijk de jonge versie is van Branagh staat dan ook buiten kijf. Een film uit het hart dus, en dat maakt het moeilijk om er smalend over te doen. Wat ook niet hoeft, want Belfast is een mooi en warm eerbetoon aan jeugdige onschuld en in nostalgie gedrenkte jongensdromen en -herinneringen. Voorzien van een fraai gecapteerd zon- en schaduwspel en stilistisch netjes met een zwart-witlens ervoor, zij het niet zonder strategisch gekozen kleurrijke interacties.

Het hoe en waarom van The Troubles doet Branagh niet uit de doeken, maar het effect van de etnonationalistische strijd tussen protestanten en katholieken in Belfast - en ver daarbuiten - laat hij wel degelijk voelen. Militairen en tanks in de straat, brutale aanvallen en moord-zuchtige raids … ze staan de ontwikkeling van Buddy niet in de weg, maar ze tekenen uiteraard wel zijn jeugdjaren. Al is er ook ruimte voor ongebreideld speelplezier in de straten, eerste liefdes, sterke familiebanden, een levendige fantasie en een vroege voorliefde voor de kracht en pracht van cinema. Als coming of age-relaas sluit Belfast hiermee netjes aan bij onder meer Hope And Glory, John Boormans jongensblikvisie op de tweede wereldoorlog.

Visueel is Branaghs films een topper: de smalle straten, de benepen achterkoeren, de kleine huizen, de schijnbaar altijd in de achtergrond aanwezig zijnde bakstenen muren … als er een Oscar of Bafta zou bestaan voor de beste evocatie van romantische arbeidersbuurten dan wint Belfast met vlag en wimpel. Narratief is het allemaal nogal fragmentarisch: eerder een samenlassing van anekdotes en herinneringen dan een echt geordend verhaal. Al kan je dat veel films verwijten, vaak zelfs ten onrechte. En terwijl de muggen toch aan het ziften zijn: drie duidelijke allusies op High Noon lijkt ook wat teveel van het goede.

Maar dat is detailgezwam: Belfast is veel beter gediend met een focus op de elementen die de drie slotwoorden van dit stukje lettervoer rechtvaardigen. En daar horen ook geëngageerde vertolkingen bij: nieuw-komer Jude Hill is uitstekend als Branaghs alter ego, Judi Dench en Ciaràn Hinds incarneren passioneel de zoetkibbelende grootouders en Caitriona Balfe vuurt en vlamt in een mooi neergepende moederfiguur. Jamie Dornan blijft iets minder plakken als vaderfiguur, maar aangezien hij ditmaal zijn zweep, enkelscharen en mondballen heeft thuis-gelaten is hem dat vergeven.

Ter zijner verdediging: zijn rol is ook minder sterk uitgeschreven dan die van Balfe. Een sfeervolle ode aan het leven en herinneringen dus, deze Belfast. Of voor de slechte verstaander: een schone film.

Met ook schone extra’s. Er is een coda waarin je ziet hoe Branagh als volwassen Buddy (en dus eigenlijk als zichzelf) terugkeert naar de straten en de stad van zijn jeugd. Begrijpelijk dat dit slot niet echt in de film zit, want de stijlbreuk zou groot zijn geweest. Maar als alleenstaande coda is het best wel ontroerend. Er is ook een korte maar interessante making of annex perspromo waarin we onder meer zien hoe Branagh zijn acteurs uitkoos en hoe hij de volledige straat waar alles zich afspeelt meticuleus liet nabouwen. En als je nog meer wil weten over Branaghs jeugd, visie en vakmanschap luister dan zeker naar de commentaartrack. Commentaar dat je ook kan inschakelen bij de verwijderde scènes.